Wie draagt bij jullie de pet Gemeentelijk Vastgoed?

Bij andere gemeentes zien we grote verschillen tussen de taken en verantwoordelijkheden die de afdeling Gemeentelijk Vastgoed uitvoert. Het onderwerp van de organisatie wordt prangender nu we meer op kleintjes moeten gaan letten. Onder andere omdat veel geld naar het sociaal domein moet. Hoe halen we optimaal maatschappelijk rendement gelet op de kosten?

Welke smaken zijn er? En wat zijn de voor- en nadelen hiervan? Waarom kennen we zo’n diversiteit aan het organiseren van ons gemeentelijk vastgoed? Een gemeente bepaalt zelf hoe vastgoedbeheer binnen de organisatie wordt ingericht. Als we kijken naar de Nederlandse gemeentes dan zijn er drie manieren van vastgoedbeheer te onderscheiden. Gedecentraliseerd, een afdeling vastgoed en een vastgoedbedrijf.

Versnipperde verantwoordelijkheden

Gedecentraliseerd vastgoedbeheer. Het is een beetje een open deur, maar bij gemeentes die hun organisatie op deze manier hebben ingericht liggen de verantwoordelijkheden als vastgoedontwikkeling, vastgoedbeheer en de exploitatie van het vastgoed op meerdere plaatsen en niveaus. Bij veel kleine en middelgrote gemeentes in Nederland is dit het geval. Er zijn natuurlijk gemeenten die bewust voor deze decentralisatie kiezen, maar bij veruit de meeste gemeenten is decentralisatie van het vastgoedbeheer geen bewuste keuze.

De consequentie? Werkzaamheden zoals beheer, verhuur, ontwikkeling en strategische aankopen worden ieder op een andere afdeling uitgevoerd en op de verschillende afdelingen worden er beslissingen genomen over hetzelfde object. Niet de meest efficiënte en overzichtelijke manier van werken dus. Bovendien mis je focus, omdat niemand écht verantwoordelijk is voor het managen van gemeentelijk vastgoed. Iedereen doet slechts een klein stukje. Zeker nu de gemeentelijke vastgoedstrategie meer en meer expertise vraagt - denk aan de routekaart maatschappelijk vastgoed, de energietransitie en het efficiënter benutten van gebouwen - lijkt de urgentie voor een centrale aanpak hoger dan ooit.

Afdeling vastgoed

Taken rondom gemeentelijk vastgoed, zoals uitvoerende werkzaamheden, strategische afwegingen, verkopen en aankopen zijn georganiseerd binnen één afdeling. Let wel, de afdeling bepaalt alleen beleid voor het gemeentelijk vastgoed en de daarbij behorende randvoorwaarden zoals huur. Andere afdelingen bepalen hun eigen beleid met betrekking tot hun afdeling.

Dat klinkt overzichtelijk, maar de rol van de afdeling Vastgoed kan onduidelijk worden. De afdeling wordt voor bijna alle (beheers)vragen gevraagd om te adviseren, uit te voeren of te begeleiden. De afdeling komt in dienst te staan van de andere afdelingen, waarbij het vastgoed een beleidsondersteunende rol krijgt. Juist nu is een voortrekkersrol belangrijk. Met een eenduidig vastgoedbeleid en goed uitgedachte doelstellingen kan er veel gewonnen worden binnen het gemeentelijk vastgoed.

Vastgoedbedrijf

Hierbij wordt het gemeentelijk vastgoed ondergebracht in een centraal gemeentelijk vastgoedbedrijf. Het vervult de eigenaarsrol van het (maatschappelijk) gemeentelijk vastgoed. Het vastgoedbedrijf regelt het vastgoedbeheer en waakt over de kwaliteit van de gebouwen van de gemeente. Uitgangspunt is dat er vanuit een bedrijfskundige, zakelijke manier naar de portefeuille en de vraag van de gebruikers wordt gekeken. Hier is geen winstoogmerk, maar de werkelijke kosten moeten wel door worden belast (ook op de lange termijn).

Wel heeft het gemeentelijk een eigen begroting. Dit heeft als gevolg dat een duur gebouw (in onderhoud of door leegstand) invloed heeft op het financiële resultaat.  Omdat het vastgoedbedrijf ten dienste staat van de gemeentelijke organisatie is het vastgoedbedrijf een dienstverlenende organisatie en zullen zij voornamelijk op een vraag gestuurde manier werken.

Vragen

De vraag is nu hoe hier bij een versnipperde organisatie toch tot een gemeenschappelijke aanpak te komen. Hoe wordt een gemeenschappelijke terminologie ontwikkeld, hoe wordt van dezelfde uitgangspunten gebruik gemaakt, hoe sluiten de financiën aan op een portefeuille management? Kortom hoe komt de organisatie een stap verder?

Onze opleiding Gemeentelijk Vastgoedmanagement helpt jullie hierbij. In de organisatie van het Gemeentelijk Vastgoed is behoefte aan een integrale blik, daarom ligt in deze cursus de focus op:

• Het inrichten van de vastgoedorganisatie
• Financiële en juridische kaders
• Data-analyse en presentatie
• Maatschappelijk rendement
• Verduurzaming nieuwe en bestaande voorraad
• Formulering van een vastgoedstrategie

 Kijk hier voor meer informatie.