Bodem

Bodemstaalkaarten, een eerste indruk

woensdag 5 mei 2021

Een aantal modules van de bodemstaalkaart voor de Omgevingswet is opgeleverd. Deze bodemstaalkaart helpt gemeentes bij het opstellen van regels rondom bodem in het omgevingsplan. Naast drie algemene modules zijn er ook al drie specifieke onderwerpen uitgewerkt en gepubliceerd als conceptversie door het programma Bodembeheer van de toekomst. Wat valt op en wat kan er mee?

Om het voor gemeenten overzichtelijker te maken zijn er verschillende varianten van voorbeeldregels uitgewerkt. Een generieke variant voor gemeenten waarbij een voorzetting van het huidige (Rijks)beleid prima past (in de kleur grijs). Hiermee kun je dus volledig beleidsneutraal overgaan. 

Een alternatieve variant voor gemeenten die iets ambitieuzer in de wedstrijd staan en extra maatregelen of strengere waarden verwachten ten opzichte van nu (in de kleur groen). De andere variant is net het tegenovergestelde en geschikt voor gemeentes die juist minder strenge maatregelen en waarden verlangen ten opzichte van nu (in de kleur geel).

Als je dan inhoudelijk gaat kijken zie je dat er enorm veel aandacht is geweest voor details. Bodemmensen gaan op deze manier dingen herkennen en alles is tot in detail uitgewerkt. Details waar handhavers en vergunningverleners heel blij van geworden. Deze concept bodemstaalkaarten geven een zekere mate van rust omdat we kunnen zien wat het straks ongeveer gaat worden.

Maar voor de gemeente lijkt het daarentegen wat lastiger. Alle details die bodem zo graag ziet zijn voor de gemeente bijna geen doen om uit te werken in het omgevingsplan. Naast bodem komen daar nog tal van regels uit andere sectoren bij. Hoe hou je dat overzichtelijk? Als je al deze regels opneemt in het omgevingsplan wordt het volstrekt onleesbaar.

Het is natuurlijk een conceptversie, maar we denken dat de pijler toedelen van functies nog verder uitgebreid kan worden om te kijken hoe deze regels doorwerken naar bepaalde functies. Bouwen op bodemgevoelige locaties is bijvoorbeeld heel breed. Ten minste zou het goed zijn de relatie te leggen met klimaatadaptatie, energietransitie, circulariteit en gebiedsontwikkeling. Het zou handig zijn om per staalkaart een tabje te hebben met toepassingsgebieden; of nog een staalkaart waarin dit zit; als aanvulling op de bestaande staalkaarten.

Ook zien we naast het omgevingsplan nog ruimte in programma’s om zaken als PFAS of gebiedsgerichte regels verder uit te werken. Dat zou alweer schelen in het omgevingsplan. Ook zou je nog regels verder kunnen specificeren in een beleidsdocument waar je vanuit het omgevingsplan naar verwijst. Hiermee kunnen we het omgevingsplan zelf dunner maken.

Het is mooi om te zien hoe bodem in de Omgevingswet steeds verder vorm krijgt. Naast die drie onderwerpen die al zijn gepubliceerd in conceptversie wordt er hard gewerkt aan nog negen onderwerpen voor de bodemstaalkaart. Deze zijn nu voor ongeveer 60 procent gereed.

Het programma Bodembeheer van de toekomst probeert 355 gemeenten van Nederland te ondersteunen bij het opstellen van bodemregels in een eigen omgevingsplan. We blijven de initiatieven die hieruit voortvloeien dan ook met grote belangstelling volgen.  Uiteraard gaan we hier in onze cursussen Bodem in de Omgevingswet, Bodem in maatschappelijke opgaven en Bodem toekomstbestendig verder op in.

Benieuwd naar de staalkaart? Klik hier,