Gemeentelijk Vastgoed Management

Onderhoud en renovaties van monumentaal en cultureel erfgoed

dinsdag 23 november 2021

Scobe sprak met Eltje de Klerk van Alpha Adviseurs over haar lopende projecten op het gebied van monumentaal en cultureel vastgoed.

Momenteel ben je bezig met o.a. de verbouwing van het Westfries Museum en het TextielMuseum. Wat is jouw rol en hoe verlopen deze projecten?

‘Eind september hebben wij groen licht gekregen van de gemeenteraad van Hoorn om te starten met de verbouwing en restauratie van het Westfries Museum. Enkele jaren geleden begonnen de eerste voorbereidingen voor deze grootschalige verbouwing en renovatie. Ikzelf ben vorig jaar als projectmanager bij dit project betrokken geraakt. Ik houd mij bezig met zowel de vastgoedkant als met de bedrijfsvoering. Voor dit soort projecten is dat een essentiële combinatie. Het gebouw zelf en hoe het gebruikt wordt hangen bij cultureel en monumentaal vastgoed nauw samen. Het Westfries Museum staat op één van de vroegst bebouwde plekken van Hoorn. Op de plek waar nu het museum staat werden vroeger grote besluiten genomen. De symbiose tussen gebouwen en museum is heel groot. Dit geldt voor veel maatschappelijk en cultureel vastgoed. In een schouwburg kun je ook niet ineens iets anders doen dan voorstellingen en concerten programmeren.

Een ander project waar ik mee bezig ben is de planvorming voor de verduurzaming en herontwikkeling van het TextielMuseum in Tilburg en het gebied er omheen, het Mommerskwartier. Als projectleider bereid ik de architectenselectie voor. Daarbij staat voorop: wat je ook verandert, het hele gebied moet voor bezoekers blijven aanvoelen als een historisch industrieel gebied. Maar tegelijkertijd moet het museum ook optimaal kunnen functioneren en goed geëxploiteerd kunnen worden. Alles wat je investeert in vastgoed komt immers ook weer terug in de huur van de culturele organisatie.

Hoe zorg je ervoor dat er voldoende financiën zijn om te kunnen verbouwen en of renoveren?

‘Er is gelukkig vaak veel draagvlak bij de gemeentelijke politiek. Veel gemeentes zijn trots op hun monumentale panden, omdat die de identiteit en de uitstraling van de stad mede bepalen. Als gemeente moet je ook beseffen dat je renovaties en verbouwingen van een monumentaal pand doet om deze veilig te stellen voor toekomstige generaties. Dit soort momenten kun je bovendien benutten om te verduurzamen en functionele verbeteringen door te voeren. Dat bespaart je later weer kosten. Ik probeer de gemeenteraad een goede vertaalslag te presenteren met een juiste kostenbaten analyse.

Monumentaal vastgoed heeft een algemene publieke functie, een renovatie doe je voor de hele samenleving. Een voorbeeld is het voormalige Statencollege, onderdeel van het Westfries Museum. Ook voorbijgangers kunnen genieten van het pand. Maar door het open te stellen voor publiek creëer je een nog breder draagvlak voor benodigde investeringen om het pand goed te onderhouden. De financiering hiervan levert soms ook strijd op binnen gemeentes. Met name monumentaal vastgoed is vaak duur in onderhoud. Het is niet vanzelfsprekend dat gemeentes blijven financieren. Gelukkig doen velen dit wel’.

Hoe ging de financiering van de renovatie van het Westfries Museum?

‘Vanuit de gemeenteraad is het een zeer moedig besluit geweest om een aanzienlijke investering te doen. Het museum is echt verweven met de stad, het is heel belangrijk dat het pand goed bewaard blijft. De rol van een projectgroep is dat er een duidelijk plan ligt waar ook de consequenties voor de exploitatie in zijn verwerkt.

Hoe zorg je voor een goede balans tussen commercie en cultuur?

‘Een museumdirecteur wil voldoende bezoekers en tegelijkertijd een kwalitatief hoogwaardig product. En als het goed is gaat dat samen. Als een gezichtsbepalend pand vrijkomt dan is er op gemeentelijk niveau wel regelmatig discussie over de invulling van een pand: cultuur of toch een andere functie? Dit is logisch omdat de culturele invulling van de panden vaak grotendeels gefinancierd wordt door de gemeente.’

Ten slotte; heb jij nog een tip om de financiën rond te krijgen om cultureel en monumentaal vastgoed te renoveren?

‘Kijk naar wat de meerwaarde is voor de stad en de samenleving. En: blijf bij je eigen expertise en vertrouw hier ook op. Probeer tegelijkertijd met de tijd mee te gaan en pas je plannen hierop aan. Lukt het alsnog niet om de financiering rond te krijgen? Kijk kritisch naar welke fysieke ruimte je echt nodig hebt. Zo voorkom je onnodige druk op de begroting door een te veel aan vierkante meters’.

 

 

 

 

 

 

naar nieuwsoverzicht