Rli: doorgaande beheersing ZZS

De vorige keer hebben we aandacht besteed aan de eerste drie adviezen van de Raad voor de Leefomgeving inzake ZZS-stoffen. Dat ging met name om het introduceren van een track -en tracesysteem waarmee dergelijke stoffen in een productieketen gemonitord kunnen worden. Ook de andere aanbevelingen van de Raad zien vooral toe op het traceren en monitoren van het gebruik van bepaalde stoffen. Dat kan door middel van burgers, omgevingsdiensten en het organiseren van positieve lijsten.

Verder geeft de Raad als aanbeveling om een zogenaamd materialenpaspoort op te zetten. Hierin staat opgenomen welke (ZZS)stoffen er in een product gaan en welke stoffen er uit gaan. Dit heeft overeenkomsten met het gebruik van het materialenpaspoort van de circulaire economie van de gebieds- en vastgoedontwikkeling..

Deze variant komt echter voort uit de kwaliteitsbeheersing van de voedingsmiddelenindustrie. Iedere eindgebruiker moet hiermee kunnen zien wat er aan stoffen is verwerkt in een product en waar wat er uit gaat.

Dit onderschrijft professor Andre van der Zande, voormalig directeur van het RIVM en onderdeel van de Raad voor de Leefomgeving. Scobe Academy sprak Andre van der Zande kort naar aanleiding van dit advies. Hij heeft in dit verband een aantal opmerkingen:

1. Leg de verantwoordelijkheden bij de producenten. Ga als omgevingsdienst bijvoorbeeld alleen controleren. Probeer de bewijslast niet primair zelf als bevoegd gezag boven water te krijgen. Een bedrijf is zelf verantwoordelijk voor hun eigen stoffen.
2. Zorg dat het informatiehuis onder de Omgevingswet (de DSO) op orde is. Laat een eenvoudige samenhang bestaan tussen bodem, water en lucht en zorg dat er geen ruimtelijke grenzen in zitten. Anders kunnen stoffen “zomaar kwijt zijn”.
3. Zorg dat je de registraties in Europese lijsten (REACH) op orde houdt.
4. Hij heeft geen idee waarom de ZZS-module in het BAL (die gaat over rapportageplichten van ZZS-stoffen) geen aandacht besteed aan bodem. Dit blijft een aandachtspunt.

Wat ons verder opvalt is dat er een zwaar beroep wordt gedaan op administratieve procesbeheersing. Het rapport van de Raad laat daarnaast niet veel zien over het daadwerkelijk opruimen van verontreinig wanneer het echt uit de hand loopt. Dit verbaast ons, omdat de gevolgen toch groot zijn: kanker, vergiftiging , gedragsverandering als deze stoffen de hersenen binnen dringen etc. Wordt vervolgd.