Biedt beleidsbrief circulair bouwen van De Jonge voldoende mogelijkheden?

Wat komt er op ons af:

1. De regering zal uiterlijk 1 juli 2023 voorstellen naar de Kamer sturen voor de aanscherping en verbreding van de milieuprestatie-eis en de introductie van een eis voor CO2-emissie van het materiaalgebruik in gebouwen.
2. De regering komt in het voorjaar 2024 met de juridische uitwerking hiervan als onderdeel van een breder pakket wijzigingsvoorstellen voor het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).
3. De regering informeert de Kamer voor het zomerreces van 2023 verder over de voornemens tot stimuleren van bouwen met biobased grondstoffen en welke uitwerking deze voorstellen voor betreffende wet- en regelgeving hebben.

Verbreding en aanscherping MPG

In de brief zat natuurlijk de lang verwachte aanscherping van de MPG-eis van 0,8 naar 0,5 voor woningen. Ook voor kantoren kunnen we het nodige verwachten. De Jonge streeft daarbij naar standaardisatie voor het hele land.

Dit zou wel eens contrair kunnen zijn aan mogelijkheden van de Omgevingswet, om maatwerkregels en maatwerkvoorschriften te maken. Juist op dit gebied. Natuurlijk is er met enige slimheid wel omheen te komen, maar de doelstelling van De Jonge is duidelijk: standaardiseer dan is het duidelijk en beter betaalbaar

Hennep, vlas en olifantsgras

Het nieuwe beleid richt zich voor een belangrijk deel op de toepassing van meer biobased grondstoffen in de bouw. Dat is mogelijk als vooral akkerbouwers (gedeeltelijk) overstappen naar de teelt van vezels als grondstof voor bouwmaterialen. Doel hiervan is om meer traditionele bouwmaterialen met een hogere CO2-emissie gedeeltelijk te vervangen door duurzame biobased bouwmaterialen met een lagere emissie.

Hennep, vlas en olifantsgras, evenals andere vezels zijn met de huidige technologische kennis goed bruikbare bio-grondstoffen voor bouwmaterialen. “De teelt van vezels als grondstof leidt ook tot vastlegging van koolstof in bouwmaterialen voor een langere periode en tot vastlegging van koolstof in de bodem. Daarmee draagt het op verschillende manieren bij aan verlaging van CO2-emissies”, aldus minister De Jonge in zijn beleidsbrief. 

Problemen

De regering ziet wel dat de overstap nog niet zo eenvoudig is. Een probleem is dat een overstap minder inkomsten oplevert dan de huidige gewassen. Daarom denkt het kabinet na over het opstellen van een verdienmodel om de overstap voor akkerbouwers aantrekkelijk te maken. Belangrijke voorwaarde hierbij is wel dat de vraag  (van bouwers en opdrachtgevers) toeneemt.

Een tweede, daarmee samenhangend probleem, is dat het aantal initiatieven vanuit de bouwwereld nog beperkt is en vaak nog uit losse schakels bestaat. Er zou één keten van boer tot bouwer moeten komen. “Dat is mogelijk, maar het vraagt veranderbereidheid bij boeren en bouwers en investeringen om de productie- en verwerkingscapaciteit van biobased grondstoffen te vergroten. De gewenste snelle ontwikkeling vraagt om een ketenaanpak waarbij de producent van de bouwmaterialen en de producent van de grondstoffen met elkaar afspraken maken over vraag, levering, kwaliteit en prijs” schrijft de minister. Daarvoor meldt de Minister in de brief dat hij een experiment laat uitvoeren hoe de teelt van de grondstoffen zo goed mogelijk uitgevoerd kan worden.

Onvoldoende ruimte?

De aanscherping van de MPG-eis zou wel eens onvoldoende kunnen zijn als het gaat om het zogenaamde Nieuwe Normaal en het Convenant duurzaam bouwen. Daarin zitten MPG-eisen van 0,2. Tevens sluit het niet aan op wens van de Omgevingswet om maatwerk te kunnen leveren.

Iets anders is dat het experiment alleen gaat over de teelt en niet lijkt in te gaan op de doorvertaling in de (lokale) productieketen van bouwmaterialen. Als dat zo is, is dat nog een vervolgonderzoek waard, waarbij dat weer een doorvertaling kan krijgen in de MPG.