Hoe kun je als gemeente de circulaire woningbouw bevorderen?

Het opnemen van welstandseisen, die over het uiterlijk van gebouwen gaan. Het zijn dus geen bouwtechnische eisen. Door de nieuwe Omgevingswet (Ow), gelden de bepalingen uit de welstandsnota als beleidsregels. Welstandscriteria mogen gemeentebesturen in het omgevingsplan opnemen (artikel 4.19 Ow). Bij dit opnemen in het nieuwe omgevingsplan kun je een houten, groene of een natuurlijke uitstraling verplicht stellen door biobased of hergebruikte materialen voor te schrijven als te gebruiken materiaal. Concrete voorbeelden: groene gevels, groene daken en een natuurlijke erfafscheiding.

Experimenteerbepaling toepassen (artikel 23.3, eerste lid, Omgevingswet). Dit experiment moet dan bijdragen aan “het nastreven van het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit.” Het schaalniveau kan variëren: project-[1], gebiedsniveau,[2] het hele gemeentelijk grondgebied.[3]

Hanteren van circulaire voorwaarden bij gronduitgifte erfpacht (zie artikel 5:85 BW e.v.).[4]

Bij woningbouwprojecten denk je aan:

1. een materiaalpaspoort
2. minimaal afval en CO2-uitstoot tijdens de bouw en of gebruik
3. demontagevoorschriften

Pas bij gronduitgifte een procedure met selectiecriteria toe.

Overheden stimuleren circulaire woningbouw door bij gronduitgifte in een tender partijen te selecteren die ervaring hebben met circulair bouwen. Ook is het mogelijk om als selectiecriterium op te nemen: ‘visie circulariteit’.

Hanteer groene leges bij vergunningaanvragen. Deze leges staan in de legesverordening. Dit kan via:

1. een gehele/gedeeltelijke vrijstelling van leges als sprake is van bouwen met circulaire materialen
2. een verlaging van de legeskosten als de bouw met een te bepalen aandeel in circulaire materialen is gerealiseerd
3. een gehele/gedeeltelijke teruggaaf van leges na realisatie van de bouw wanneer aan bepaalde circulaire criteria is voldaan, zoals toepassing van circulaire materialen

Kortom: overheden hebben beleidsinstrumenten genoeg om circulaire woonbouw te bevorderen. Ze moeten er alleen meer en sneller gebruik van maken. Hoever de standaardisatie afspraken tussen partijen, zoals ondermeer verwoord in de Uitvoeringsagenda Wonen (29 februari 2024) dit op termijn nog mogelijk maken moet nog blijken. Pak de kans nu het nog kan!

[1] The Green Village in Delft, zie https://www.thegreenvillage.org/

[2] Bestemmeningplan Gemeente Waterland, Chw Monnickendam-Galgeriet 2019

[3] Het gaat om een experiment met de Milieuprestatie Gebouwen (hierna: MPG) in de gemeenten Amsterdam en Harderwijk. Dit experiment biedt de mogelijkheid aan deze gemeenten om in de bouwverordening een MPGvan 0,9 voor te schrijven. Dit is een strengere norm dan op grond van het Bouwbesluit 2012 geldt. stb-2020-75.pdf (officielebekendmakingen.nl)

[4] Voorbeeld project Schiedistrict in Schiedam. Zie: Duurzaamheid | SchieDistrict