Woningcorporaties

Hoe kan de financiële situatie van woningcorporaties verbeterd worden?

dinsdag 5 maart 2024

Recent werd het tussenrapport ‘Woningbouw en Grond’ gepubliceerd. Het is een van de vele rapporten en manifesten die momenteel verschijnen om de woningbouw te stimuleren. Het lijkt er af en toe op dat er meer rapporten verschijnen dan woningen worden geproduceerd. Maar let op: dit is een Interdepartementaal beleidsonderzoek  (IBO). Daarin wordt over de grenzen van de departementen heen gekeken naar oplossingen voor problemen. Wat kunnen we als corporatie verwachten?

De  “Tussenrapportage IBO woningbouw en grond” [1] komt met verschillende adviezen om de financiële situatie van wooncorporaties én huurders te verbeteren. De adviezen zijn:

  • Heroverweeg als gemeente een verbod van verkoop van huurwoningen door wooncorporaties. De verkoopopbrengsten moet dan wel worden gebruikt voor investeringen in vervangende nieuwbouw. Vanuit de volkshuisvesting levert dat een plus op, want dat stimuleert doorstroming, nieuwbouw en leefbaarheid.
  • Heroverweeg de druk op de opbrengsten van huurwoningen. De opstellers van de tussenrapportage denken dan bijvoorbeeld aan: stringente huurregeling en huurmatiging. Deze middelen hebben als gevaar dat ze de afspraken over de bouwopgave in gevaar brengen.
  • Verlaging BTW. Volgens de werkgroep staat Europese regelgeving toe dat de BTW bij sociale woningbouw wordt verlaagd. De kosten kunnen dus omlaag. Maar: meer onderzoek en duidelijkheid is nodig om te weten of dit “surplus” naar de wooncorporaties gaat; danwel hoe dit valt te reguleren. Andere factoren spelen ook een rol: bouwers, gemeenten en ontwikkelaars.

Middenhuur
De werkgroep constateert dat corporaties hun sociale huurwoningen niet als onderpand voor middenhuur gebruiken. Hierdoor hebben ze moeite met de financiering van deze categorie woningen en blijft de realisatie van de bouw hiervan ook achter.  

De werkgroep constateert dat de bouw van huizen met een middenhuur niet zijn te beschouwen als een DAEB-activiteit (DAEB: Dienst van Algemeen Economisch Belang). Een borging via het WSW (Waarborgfonds Sociale Woningbouw) is niet mogelijk. Er is geen aanbeveling dit te veranderen. Het lijkt er op dat in het rapport vooral naar beleggers gekeken wordt.

Sociale koop

Het rapport komt ook nog met een aanbeveling om woningen eerst kort te verhuren en daarna als sociale koop te verkopen. Echt nieuw is dit niet. We hebben al jaren allerlei vormen van huurkoop, of maatschappelijk gebonden eigendom.

Conclusie

Er wordt in dit IBO vooral naar mogelijkheden gezocht om meer investeringsruimte te vinden voor een gezond verdienmodel voor woningcorporaties. Dit ten koste van de inkomsten van de schatkist en uitgaven aan verhoging van de huurtoeslag.

[1] De tussenrapportage is opgesteld door een werkgroep bestaande uit leden van de ministeries van BZK, Financiën, I&W, AZ, en EZK en vertegenwoordigers van DNB, CPB en PBL.

naar nieuwsoverzicht