Woningcorporaties

Leegstandbelasting: Aedes niet blij, maar geld ook in te zetten bouw sociale woningen

woensdag 15 oktober 2025

In een tijd waarin de woningnood in Nederland nijpend is, blijkt het moeilijk te verantwoorden dat meer dan 60.000 woningen langer dan een jaar leegstaan. Om hier iets aan te doen, is er in september van dit jaar voor gemeenten de mogelijkheid geïntroduceerd een leegstandbelasting in te voeren. Dit is gebeurd bij de behandeling van de Fiscale verzamelwet 206[1]. Deze belasting is gericht op woningen die twaalf maanden of langer ongebruikt blijven, en heeft als doel eigenaren te stimuleren hun panden weer beschikbaar te maken voor bewoning.[2]

Vlaanderen

Het voorstel is geïnspireerd op de Vlaamse praktijk, waar de leegstandsheffing al sinds 2010 bestaat en in 2023 door 282 van de 300 gemeenten werd toegepast.[3] Daar blijkt het een effectief middel: eigenaren reageren snel door hun woning te verkopen of te verhuren. In Nederland pleit ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) voor invoering van dit instrument, dat goed aansluit bij bestaande beleidsmiddelen.

Flexibiliteit

Gemeenten krijgen ruime beleidsvrijheid: ze mogen zelf bepalen of ze de belasting invoeren, hoe hoog deze is, en op welke manier hij wordt berekend—bijvoorbeeld als vast bedrag, oplopend tarief, of op basis van de WOZ-waarde. De opbrengsten mogen lokaal worden ingezet, bijvoorbeeld voor woonbeleid, maar ook stimulering van de bouw van sociale woningen. De belasting is voorlopig alleen van toepassing op woningen, gezien de urgentie van het woningtekort. Op termijn kan de regeling worden uitgebreid naar andere typen leegstaande gebouwen.

Beperkte opbrengst

Hoewel de netto-opbrengst van de belasting naar verwachting beperkt zal zijn, rekenen de indieners vooral op de preventieve werking: het ontmoedigen van langdurige leegstand. De basis voor handhaving ligt bij het opstellen van een leegstandsregister, zoals ook in Vlaanderen gebeurt.

Aedes kritisch

Niet iedereen is enthousiast. Woningcorporatiekoepel Aedes uit kritiek[4] op het voorstel, vooral vanwege de mogelijke impact op grootschalige renovatieprojecten. Bij zulke projecten moeten woningen vaak tijdelijk leegstaan, en het vinden van vervangende huisvesting voor bewoners kost tijd. Aedes vreest dat corporaties hierdoor onterecht belast worden en benadrukt dat de heffing geen verdienmodel voor gemeenten mag worden.

Kortom, het amendement biedt gemeenten een nieuw beleidsinstrument om leegstand tegen te gaan en woonruimte beter te benutten, met ruimte voor lokaal maatwerk en oog voor de urgentie van het woningtekort.

Literatuur

[2] In het verleden is door Kamerleden ook gepoogd om iets te doen aan de leegstand.  Zie bijvoorbeeld:

- de motie-Beckerman dd. 13 september 2023 (kamerstuknr. 32.847 Integrale visie op de woningmarkt, nr. 1085) (bijlage 1)

- de motie- Beckerman en De Hoop dd. 12 februari 2025, (kamerstuknr. 32.847 Integrale visie op de woningmarkt, nr. 1265) (bijlage 2)

[3] Vlaamse Codex Wonen van 2021 Boek 2, Deel 2 Lokaal woonbeleid;

Gecodificeerd Decreet over het Vlaamse woonbeleid, gecodificeerd op 17 juli 2020 (citeeropschrift: "Vlaamse Codex Wonen van 2021")

Ook de gemeente Antwerpen kent een leegstandsbelasting; zie: https://www.antwerpen.be/product/belasting-op-leegstand

 

Bijlage 1

Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, document</p> <p>Door AI gegenereerde inhoud is mogelijk onjuist.

 

 

 

 

Bijlage 2

Afbeelding met tekst, schermopname, Lettertype, document</p> <p>Door AI gegenereerde inhoud is mogelijk onjuist.

 

 

 

naar nieuwsoverzicht