Woningcorporaties

Financiële gevolgen Wet versterking regie volkshuisvesting

donderdag 8 juni 2023

Op 16 februari 2023 is het conceptwetsvoorstel voor de Wet versterking regie volkshuisvesting in consultatie gegaan. Het doel van het wetsvoorstel is om de rol van de overheid te versterken bij de realisatie van woningen. Dit wetsvoorstel geeft het Rijk, de provincies en gemeenten de wettelijke instrumenten om samen en met regionale afstemming regie te voeren bij de volkshuisvesting. Hierdoor hebben de overheden meer grip op hoeveel, waar en voor wie er wordt gebouwd. Er wordt dan volgens de regering sneller gebouwd en kwetsbare mensen met urgentie kunnen dan eerder een woning krijgen. Het wetvoorstel richt zich op de wijziging van onderdelen van de Omgevingswet, Huisvestingswet, Woningwet en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo).

Het wetsvoorstel richt zich voornamelijk op drie onderdelen:

  1. Regie op aantallen woningen en locaties;
  2. Regie op betaalbare woningen en evenredige verdeling ervan;
  3. Het verstevigen van lokale prestatieafspraken;

Daarnaast wordt ook ingegaan op het versnellen van de procedures. Deze conceptwet kan men zien als een stelselwijziging: meer centrale regie bij de Rijksoverheid, een meer top-down model en minder marktdenken. Dit alles vanuit de bestrijding van de wooncrisis op de korte en middellange termijn. Deze wet roept tal van aandachtspunten op, die hieronder worden genoemd.

Financiën knelpunten

De financiële gevolgen van het wetsvoorstel zijn groot. Te noemen zijn:

  • Meer huurwoningen bouwen, betekent ook meer onrendabele top. In hoeverre kunnen corporaties dit aan?
  • Omgekeerd kan het ook voorkomen dat als het percentage sociale huurwoningen al wordt gehaald een corporatie niet kan bouwen, terwijl dit wel vanuit de portefeuille wel gewenst is.
  • Het resultaat van  grondexploitaties verslechterd of wordt zelfs onrendabel, dan wel er moet gesneden worden in bijdragen aan diverse voorziengen.
  • Voor projectontwikkelaars komen resultaten onder druk te staan, als wordt aangenomen dat ze niet dezelfde woningen aanbieden voor kopers als nu vaak gebeurt.
  • Subsidies vanuit het Rijk, zoals de Woning Bouw Impuls (WBI), zijn voor kleine projecten niet beschikbaar om deze tekorten op te vangen.
  • Het versnellen van de procedures zal minder plankosten met zich meebrengen.

Versnellen procedure

De huidige woningcrisis is volgens de minister gediend bij de (versnelde) realisatie van specifieke projecten.

De memorie van toelichting stelt dat het wetsvoorstel naar analogie van de Crisis- en herstelwet een grondslag toevoegt aan de Omgevingswet om bij AMvB tijdelijk besluiten voor categorieën van projecten te kunnen aanwijzen, waarvan de versnelde uitvoering gewenst is vanwege “zwaarwegende maatschappelijke belangen.”

Deze zwaarwegende maatschappelijke belangen kunnen volgens de minister een versnelde uitvoering van bepaalde categorieën projecten vereisen en daarom een keuze rechtvaardigen om tijdelijk te voorzien in

beroep in één instantie, aldus de Memorie van Toelichting. Tegelijkertijd is het moeilijk uit te leggen waarom een burger voor minder zwaarwegende maatschappelijke belangen wel in twee instanties mag procederen. Daarbij is niet onderbouwd dat deze wijziging ook daadwerkelijk zal leiden tot een wezenlijke versnelling. Een geluk bij een ongeluk: de plankosten zullen dalen niet alleen omdat er minder stukken geproduceerd hoeven te worden, maar ook omdat er minder tijd verloopt waarin de plankosten doorlopen.

Conclusie

Woningcorporaties geven nu al veelal aan dat de lokale gemeente met capaciteitsproblemen kampen, waardoor er verschillende vertragingen ontstaan. Met minder geld en versnellen van de procedures gaat dit des te meer knellen.

 

Klik op de afbeelding voor het bezoek van minister De Jonge VTW