Voedselbossen onder de Omgevingswet

dinsdag 29 maart 2022

Voedselbossen zijn altijd een beetje een bijzonder onderwerp in bodemland. Maar bij bodembeheer van de toekomst staan voedselbossen wel degelijk op de agenda en voor voedselbossen zijn er deels concept regels in het omgevingsplan gemaakt. Dus besteden we er vandaag ook aandacht aan. Voedselbossen belichamen een wenselijke maatschappelijke ontwikkeling (bomen laten groeien voor koolstof, herstel bodemfunctie, verrijking van biodiversiteit). Een voedselbos is een door mensen ontworpen meerjarig systeem voor voedselproductie dus een vorm van landbouw met een dominantie van bomen en struiken. Een voedselbos maakt de bodem weerbaarder tegen invloeden van het klimaat.

Uit eerdere onderzoeken ( in o.a. Ketelbroek door Radboud Universiteit)  is gebleken dat voedselbossen enorm goed zijn voor de biodiversiteit. Maar we hebben ook te maken met exoten (invasieve) en deze zijn niet altijd wenselijk. Sommige schimmels zijn goed voor de bodem en omgeving maar lang niet allemaal. Maar gelukkig deugen de meesten! Een voedselbos kun je ook wel zien als het aanpakken van ecosystemen.

Er komen steeds meer voedselbossen in Nederland. Gemeenten zoeken naar mogelijkheden om in hun lokale regelgeving voedselbossen te faciliteren en te stimuleren. Velen lopen echter tegen problemen aan mbt de regelgeving. Het programma ‘bodembeheer van de toekomst’ helpt gemeenten met het maken van de omgevingsplannen waar voedselbossen uiteraard deel van zijn.

De huidige wet en regelgeving omtrent voedselbossen zijn hier te lezen, maar met de komst van de Omgevinsgwet (wrsch jan 2023) zal er het e.a. gaan veranderen. De Omgevingswet wordt gezien als een grote kans voor de voedselbossen omdat gemeenten dan meer ruimte krijgen voor lokaal beleid.

Waarom problemen rondom de wetgeving?

Voedselbossen maken veelal gebruik van landbouwgrond maar ze vallen onder natuur. Dit maakt het lastig qua regelgeving. Onder de nieuwe Omgevinsgwet willen ze de basisregels omtrent voedselbossen makkelijker maken. In dit rapport kun je meer lezen over voedselbossen en de plannen rondom de Omgevingswet. 

Ruimte voor gemeenten

Onder de Omgevingswet krijgen gemeenten meer regels en ook  meer ruimte om omgevingsplannen 'globaler en flexibeler' in te richten dan onder de huidige bestemmingsplannen. Onder de Omgevingswet kan een gebied zo worden ingericht dat op voorhand niet bepaalde bestemmingen worden uitgesloten. Dit geeft voedselbossen de ruimte! Ze kunnen niet bij voorbaat worden uitgesloten. Als Europa, Nederland en de provincie meer bos willen, dan zou dit in de omgevingsvisie opgenomen moeten worden en worden door vertaald naar omgevingsverordeningen en omgevingsplannen.

Onderzoek of voedselbossen kunnen helpen met het vertragen van klimaatveranderingen

Dit onderzoekt bodemecoloog Isabelle van der Zanden, Ze analyseert de koolstofconcentraties in de bodem en het bodemleven in twee jonge én in acht oudere voedselbossen. Koolstof is super dynamisch. Van der Zanden wil weten of in een voedselbos netto meer koolstof wordt opgeslagen dan afgebroken. Dit onderzoek vindt plaats in het lab.  Ze onderzoekt van elke bodem een aantal chemische en fysische parameters. “Ik meet de beschikbaarheid van nutriënten, de zuurgraad en de bodemdichtheid, belangrijk om percentage koolstof om te rekenen naar kilogram koolstof per hectare. Het omgekeerde van de bodemdichtheid is porositeit, een maat voor de hoeveelheid lucht en water die in de bodem kan doordringen.” Ook gaat ze de aggregraatstabiliteit van bodems vaststellen. Uiteindelijk wil ze graag weten of er in een voedselbos netto meer koolstof wordt opgeslagen of afgebroken en of dit daadwerkelijk verschilt van andere vormen van landbouwgebruik. Wij zijn benieuwd!

Omgevingswet

Resultaten kunnen uiteindelijk in het nieuwe instrument programma terecht komen  om van betekenis te zijn voor de hele stad. Dit gekoppeld aan regels leidt dan tot een stabiel juridisch systeem, met als het moet zelfs kostenverhaal, waarbij alle nieuwe ontwikkelingen kunnen bijdragen.

 

 

naar nieuwsoverzicht