Circulariteit volgens Copper8: ‘Het systeem moet op de schop’

Wat is circulariteit? In de Transitieagenda Circulaire Bouweconomie is in 2018 een gezamenlijke definitie vastgesteld. Circulair bouwen betekent het ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken van gebouwen, gebieden en infrastructuur, zonder natuurlijke hulpbronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten. Bouwen op een wijze die economisch verantwoord is en bijdraagt aan het welzijn van mens en dier. Hier en daar, nu en later.

Een definitie die misschien nog (te)veel ruimte overlaat voor eigen interpretatie. Maar is dat erg? ‘Dat is de bedoeling’, aldus Huitema. ‘We benaderen circulariteit nog teveel als iets dat vanuit technisch oogpunt meetbaar en tastbaar moet zijn. Als een oplossing die moet passen binnen onze verdienmodellen. Maar zo werkt het niet. Voor elk bedrijf kan de bijdrage aan circulariteit er anders uit zien’

Circulaire oplossingen blijken financieel niet per se aantrekkelijker. Al hoeft prijs natuurlijk geen belemmering te zijn als het gaat om het creëren van een houdbaar systeem. Uitvoering kan daarnaast ook lastig zijn. Hoe verbind je vraag en aanbod? Hoe vind je bijvoorbeeld een donorgebouw voor het skelet van 200 woningen? Het combineren van vraag en aanbod is niet altijd voordehand liggend. ‘Zo kun je altijd redenen vinden om niet voor circulaire oplossingen te kiezen. Kijk eens op een van de platforms of vraag een tussenpersoon. Zet een oproep op LinkedIn. Het zal je verbazen wat er allemaal al mogelijk is.’ En als het allemaal niet lukt zijn er ook nog veel gerecyclede of biobased materialen.

Copper8 werkt uitsluitend aan circulaire projecten. Zo hielpen zij Rijkswaterstaat onder meer bij hergebruik van bruggen en brugonderdelen, toepassing van biobased materiaal in wegmeubilair en levensduurverlenging in plaats van vervanging van objecten in opmars naar ambitie om in 2030 circulair te werken.

‘De grootste uitdaging zit in de interne organisatie’, benadrukt Huitema. ‘We zijn gewend om te doen wat we altijd al deden. Circulariteit vergt niet alleen een nieuwe manier van werken, maar ook van waarderen.’ De kans dat circulaire oplossingen een positieve invloed hebben op budget en planning zijn gering. ‘Het doel is het creëren van een houdbaar systeem en dat past nog onvoldoende in ons huidige verdienmodel.’

Waarom zou je hergebruiken als nieuw hetzelfde kost? Juist omdat dat het hele idee is van circulariteit! ‘Dat past nog niet in ons systeem. We kijken naar financiën en het gemak waarmee we nieuwe materialen kunnen kiezen. Niet naar het ecologisch gewin bij deze keuze: een leefbaar systeem. Maar onze spreadsheets vragen nu nog om vastgoedwaarde en afschrijving. Het systeem moet op de schop.’ Wat we bovendien ook nog missen is samenwerking in de keten. Bijvoorbeeld een onderaannemer van nieuwbouw en een sloper. Een boer en een betonproducent. Een leverancier met een onderhoudsbedrijf etc.

Gelukkig is er al een beweging op gang gekomen. Denk aan herbruikbaar beton, bio-based lantaarnpalen of zelfs complete circulaire woningen. Dit zijn voorbeelden initiatieven van bedrijven die ernaar streven een ander, duurzamer product neer te zetten. ‘Het vergt wel lef om op dit onontgonnen gebied je kop boven het maaiveld uit te steken en dingen te proberen. Ondanks dat het misschien nog niet altijd een ultiem product oplevert kunnen we er veel van leren om producten te optimaliseren. Dat is wat mij betreft een hele positieve ontwikkeling.’

Ook vanuit de overheid worden circulaire oplossingen aangemoedigd, waardoor financiële belemmeringen minder relevant worden. Dan is het ook binnen het huidige verdienmodel gewoon haalbaar. Maar eerlijk is eerlijk, op het gebied van circulariteit zijn nog vele meters te maken.

Wil je meer weten hoe dit in de praktijk gaat? Copper8 is een van de docenten van de opleiding Circulariteit: de verdieping en heeft enorm veel ervaring op dit gebied. De opleiding is bedoeld voor iedereen die zich verder wil verdiepen in de circulaire gebiedsontwikkeling, waarbij onderwerpen als het waarderen van circulariteit, circulair opdrachtgeverschap en circulaire inrichting van gebieden uitgebreid aan bod komen. Kijk voor meer informatie hier.