Duurzame gebiedsontwikkeling

Wet collectieve warmte: inzet van gemeenten meer dan nodig

dinsdag 8 juli 2025

De Tweede Kamer heeft de behandeling[1] van de Wet collectieve warmte nu afgerond. Discussies gaan over investeringszekerheid door privaat, onvoldoende kennis bij gemeenten en betaalbaarheid voor de consument[2]. Er zijn in dit verband ook verschillende amendementen ingediend.

Investeringszekerheid

Er wordt getwijfeld of private partijen wel willen investeren in het wettelijk geëiste minderheidsbelang van < 50% van private partijen. Deze insteek verdeelt de sector: private partijen zien zwaar investeren in een minderheidsbelang niet zitten. Publieke partijen vinden het niet meer dan logisch dat ze een meerderheid krijgen. Ervaringen in Utrecht (met Eneco)[3] en Amsterdam (met Vattenfall) leren echter dat de rendementen van privaat te hoog liggen (7,5%). Bij een minderheidsbelang kunnen ze dat niet doordrukken. De gemeenten werken met een veel lager rendement aldus de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG 4,5 a 5,5%) [4], mede omdat ze veel goedkoper kunnen lenen.

Kennis publieke partijen

Er wordt wel gesteld dat gemeenten geen ervaringen hebben met publieke warmtenetten. Allereerst hebben alle gemeenten grootschalige infrastructuur, waaronder wegen, bruggen en riolering (kapitaalgoederen). Een warmtenet is een toevoeging, maar niet anders. Ook grondexploitaties lijken op warmtenetten: ze zijn zeer kapitaalsintensief -zeker voor bedrijventerreinen- kan het lang duren voordat alles is uitgegeven[5]. Tot slot is er een hele grote publieke speler: HVC, dat eigendom is van 52 gemeenten en 8 waterschappen. Veel kennis dus.

Afbeelding met speelgoed</p> <p>Door AI gegenereerde inhoud is mogelijk onjuist.

Betaalbaarheid

De betaalbaarheid van warmte door de (kleine) gebruikers van zo’n collectief warmtestelsel zou zeker bij kleine netten (< 1500 aansluitingen) onder druk komen te staan. Het wel of niet kunnen betalen hangt af van de tariefstelling en die hangt wel af van de investeringen. Maar subsidies van gemeenten kunnen helpen. Volgens minister Hermans ligt het hele tariefverhaal bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Volgens Jos Wijnhoven strateeg Energietransitie bij de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE): ‘En tegen de tijd dat die daaruit is, zijn we – hou je vast – 2 tot 4 jaar verder. Tot die tijd zal het “niet meer dan de ander-principe” worden gehanteerd. Wie warmte uit een warmtenet haalt, betaalt niet meer dan iemand die gas afneemt.” [6] Het is wel vreemd dat er enorme verschillen in tarieven kunnen ontstaan.

Impact gebiedsontwikkeling

De impact van de wet op de gebiedsontwikkeling is groot. Allereerst moeten er kavelplannen komen, moeten er partijen geselecteerd worden, moeten de financieringen geregeld worden en dan de uitvoering. De komende jaren houdt de energietransitie ons weer volop bezig. Bovendien hebben we nog te maken met gebieden waar geen warmtenet komt en die wel moeten worden verduurzaamd.

naar nieuwsoverzicht