Nieuwe handreiking PFAS, wat hebben we nog nodig?

Historie

Veel PFAS-verontreinigingen zijn namelijk ontstaan door activiteiten ná de inwerkingtreding van de Wet bodembescherming en vóór de inwerkingtreding van de Omgevingswet. Daarom kan de wettelijke zorgplicht uit artikel 13 van de Wet bodembescherming[2] van toepassing zijn op deze verontreinigingen, via overgangsrecht uit de Aanvullingswet bodem[3], verontreinigingen die na 1-1-2024 zijn ontstaan vallen onder artikel 1.7 van de Omgevingswet (Ow). Dat is de algemene zorgplicht.

Deze handreiking is:

• een verduidelijking van bestaande wet- en regelgeving en met name de zorgplicht onder de Wet bodembescherming. Ze bevat geen aanvullend of nieuw beleid
• een duidelijk afwegingskader te bieden voor de uitvoeringspraktijk, over hoe om te gaan met de invulling van de bestaande wet- en regelgeving en met name de zorgplicht onder de Wet bodembescherming.[4]

Stappen

De Handreiking geeft een stappenplan om binnen de wettelijke kaders de geconstateerde verontreiniging aan te pakken. Dat kan in 3 stappen.

1) Vaststellen overtreding zorgplicht

2) Bepalen mate herstel: redelijkerwijs te nemen maatregelen, zoveel mogelijk beperken en ongedaan maken.

3) Vaststellen van manieren van herstel.

Het is zeker niet altijd eenvoudig wat onder punt 2 verstaan moet worden. Bovendien zal de keuze afhangen van de lokale situatie en mogelijkheden om het op te lossen. Hiervoor is een analyse nodig van bedreiging en de technische oplossingen

De aanleiding/bedreiging

• (humane) risico’s;
• nabijheid kwetsbare objecten;
• verspreiding.

Technische mogelijkheden om het op te lossen

• de mate en omvang van de aangetroffen verontreiniging;
• de bodemopbouw, toegespitst op het verspreidingspatroon en de geschiktheid voor het uitvoeren van de herstelmaatregelen;
• de omstandigheden op de locatie;
• de historie van de locatie / verontreiniging;
• het milieutechnische rendement van de sanering.

Verbeterpunten
Weliswaar geeft de handreiking stappen, benoemt het onderdelen van een analyse en multicriteria-analyse als methode om een afweging te maken tussen technieken, maar hiermee is er niet echt een handige handreiking ontstaan. Het zou profijtelijker zijn geweest als dit voor een aantal technieken was gebeurd. Vervolgens hadden we dit dan naar de lokale situatie kunnen aanpassen. We waren dan beter op weg geweest.

Literatuur

[1] https://iplo.nl/thema/bodem/nieuws-bodem/2025/kamerbrief-handreiking-zorgplicht/

[2] Artikel 13 Wbb: Ieder die op of in de bodem handelingen verricht als bedoeld in de artikelen 6 tot en met 11 en die weet of redelijkerwijs had kunnen vermoeden dat door die handelingen de bodem kan worden verontreinigd of aangetast, is verplicht alle maatregelen te nemen die redelijkerwijs van hem kunnen worden gevergd, teneinde die verontreiniging of aantasting te voorkomen, dan wel indien die verontreiniging of aantasting zich voordoet, de verontreiniging of de aantasting en de directe gevolgen daarvan te beperken en zoveel mogelijk ongedaan te maken. Indien de verontreiniging of aantasting het gevolg is van een ongewoon voorval, worden de maatregelen onverwijld genomen.

Zie: wetten.nl - Regeling - Wet bodembescherming - BWBR0003994

[3] Staatsblad 2020, 87 | Overheid.nl > Officiële bekendmakingen

Zie het Webinar Overgangsrecht Wbb op Overgangsrecht saneringen Aanvullingswet bodem | Informatiepunt Leefomgeving

[4] https://iplo.nl/thema/bodem/nieuws-bodem/2025/kamerbrief-handreiking-zorgplicht/