Bodem

Droogte mede bestrijden met omgevingsprogramma

donderdag 15 mei 2025

De laatste weken regent het (te) weinig, hetgeen zijn uitwerking op het waterbeheer heeft. Tegelijkertijd neemt de vraag naar zoetwater toe door het opstarten van het groeiseizoen. Drinkwaterbedrijven zien een verhoogde vraag, onder andere vanwege het sproeien van tuinen en in sommige gebieden vanwege toerisme (meivakantie). Het instrument programma onder de omgevingswet zou mede kunnen helpen om te reguleren door gewenste kwantiteit, kwaliteit in maatregelen vast te leggen. Dat gaat verder dan het waterbeheerprogramma van de waterschappen.

Minder aanvoer water

Door het uitblijven van de aanvoer van water hebben de waterschappen belangrijke afwegingen te maken. Dit jaar is voor hen dan ook weer een jaar, waarin gebalanceerd moet worden tussen de (pieken) van de vraag naar water en de (lage) aanvoer van water uit de rivieren. Dit droogtebeleid vraagt om maatwerk, zoals dat in programma onder de Omgevingswet kan worden vastgelegd.

De watervoorraden in Zwitserland zijn namelijk lager dan gebruikelijk: de (stuw)meren staan laag en er ligt weinig sneeuw in de Alpen. Vanwege deze reden en door de blijvende droog in de stroomgebieden van de Rijn en de Maas blijft de afvoer van beide rivieren naar verwachting laag.

Gevolgen en maatregelen
De gevolgen van de verlaging van de waterstand worden inmiddels zichtbaar:
1  De lage afvoer van de Rijn leidt tot lichte beperkingen voor de scheepvaart.

2  Door dalende grondwaterstanden vermindert de wateraanvoer uit beken en zakt het water in vennen en poelen. Daarnaast heeft de droogtesituatie ook (een verwachte) impact op de riviernatuur (met name in de nevengeulen).[1]

3  Rijkswaterstaat heeft de waterstanden in het IJssel- en Markermeer verhoogd.

4  In het westen van het land zijn de eerste tekenen van verzilting merkbaar. Het hoogheemraadschap van Delfland heeft daarom water in moeten laten vanuit het Brielse Meer. 

5 Ook bij andere waterschappen wordt er op verschillende plekken al meer water ingelaten dan normaal voor deze tijd van het jaar.

6 Enkele waterschappen stelden onttrekkingsverboden in om de watervoorziening op peil te houden. Hieronder vallen incidentele verboden voor het onttrekken van oppervlaktewater.

Waterschappen: betere afstemming op watervoorziening

De huidige situatie geeft aan dat de beschikbaarheid van water in het voorjaar en de zomer afneemt. Het gevolg is een disbalans in het watersysteem. Hoewel er op jaarbasis voldoende neerslag valt, is er niet altijd voldoende water beschikbaar op het juiste moment en op de juiste plaats. Waterschappen richten zich daarom op het vasthouden en bufferen van water en pleiten ervoor dat de ruimtelijke inrichting en het landgebruik beter afgestemd worden op de watervoorziening. Door dit vast te leggen in het instrument programma kan waterschapsgrensoverschreidend dit worden vast gelegd. Uiteraard komt er dan input uit de voor de waterschappen verplichte waterbeheerprogramma’s. Als alternatief kan het worden vastgelegd in de provinciale en  gemeentelijke omgevingsvisie en plannen en verordeningen.

Literatuur

[1] https://waterberichtgeving.rws.nl/owb/droogtemonitor/effecten

2. Droogte update: ondanks neerslag blijven waterschappen alert 16 april 2025

https://unievanwaterschappen.nl/droogte-update-ondanks-neerslag-blijven-waterschappen-alert/

3. Waterschappen alert na recorddroge maand maart, 1 april 1925

https://unievanwaterschappen.nl/waterschappen-alert-na-recorddroge-maand-maart/

4. https://iplo.nl/thema/water/nieuws-water/droogteseizoen-2025-vroeg-begonnen/

Bron afbeelding: https://waterberichtgeving.rws.nl/owb/droogtemonitor/waterkwaliteitenverzilting/zoutgehalte

 

naar nieuwsoverzicht