Nieuwe instrument programma onder de Omgevingswet bundelt bodem en ondergrond

Inhoud: vijf thema’s als kapstok

Nieuwegein kiest voor een duidelijke inhoudelijke structuur. Vijf thema’s vormen de kapstok:

1. Drukte in de bodem. Dat betekent een ordening van kabels, leidingen en ondergrondse voorzieningen.
2. Benutten van de diepere ondergrond. Daarom is het zoeken naar een balans tussen drinkwaterwinning en bodemenergie.
3. Bodemdaling en funderingsproblematiek. Dat inhoudt dat de gemeente moet anticiperen op risico’s voor gebouwen en infrastructuur.
4. Een gezonde en schone bodem. Concreet: het voorkomen en saneren van verontreinigingen, versterken van biodiversiteit.
5. Bewustwording. In de praktijk: inwoners en professionals informeren en betrekken.

Door deze thema’s te koppelen aan de omgevingsvisie en landelijke kaders zoals water en bodem sturend, ontstaat een samenhangend programma dat zowel beleidsmatig als uitvoerend richting geeft.

Doel: regie en toekomstbestendigheid

Het doel van het programma is meer regie op de kwaliteit en inrichting van de bodem en ondergrond. Nieuwegein wil problemen voorkomen door bovengrondse en ondergrondse opgaven gestructureerd te verbinden. Daarbij staat de ambitie centraal om in 2040 een veilige, gezonde en klimaatbestendige leefomgeving te realiseren. Het programma is niet alleen een beleidsdocument, maar ook een uitvoeringsagenda met concrete projecten: van interferentieplannen voor bodemenergie tot rioolvervangingen en bewustwordingscampagnes.

Samenwerking: sleutel tot succes

Een belangrijk inzicht is dat samenwerking onmisbaar is. Nieuwegein werkt met omgevingsdiensten, provincie, waterschap, drinkwaterbedrijven, GGD en Rijkswaterstaat. Elk van deze partijen heeft eigen bevoegdheden en belangen, maar door ze te verbinden ontstaat een integrale aanpak. Ook regionale samenwerking krijgt vorm via een knooppunt bodeminformatie Utrecht[2], waarin data over bodemkwaliteit en grondwater centraal beschikbaar komen. Voor omgevingsdiensten is dit een belangrijke les: kennisdeling en gezamenlijke regels voorkomen dat problemen van de ene gemeente worden afgewenteld op de andere. Bovendien vergroot samenwerking de legitimiteit van keuzes richting inwoners en bedrijven.

Conclusie

Het programma van Nieuwegein laat zien dat een bodem- en ondergrondprogramma drie pijlers moet combineren: inhoudelijke thema’s, een helder doel van regie en toekomstbestendigheid, en intensieve samenwerking. Voor omgevingsdiensten betekent dit dat zij bij het opstellen van eigen programma’s niet alleen technische oplossingen moeten formuleren, maar ook partnerschappen moeten smeden en burgers bewust moeten maken van de waarde van de ondergrond. Zo ontstaat een robuust fundament voor duurzame ruimtelijke ontwikkeling.

Literatuur: