Bodem

Zwolle kiest voor een gebiedsgerichte sanering en gaat naar een programma onder de Omgevingswet

dinsdag 17 januari 2023

In Zwolle is voor de binnenstad een gebiedsgerichte aanpak voor grondwater uitgewerkt, waarbij ter dekking van de kosten ook een gebiedsfonds is opgezet. Deze aanpak is ontstaan doordat er veel pluimen in de ondergrond zitten en zaten die op grote diepte in elkaar overlopen. Afzonderlijke aanpak door iedere eigenaar van de grond waarin zich de bron bevindt is buitengewoon kostbaar. Bovendien, wat doe je als je geen bronhouder bent, maar wel wilt ontwikkelen? Individueel loopt een eigenaar/ontwikkelaar tegen veel onzekerheden aan. Een gezamenlijke aanpak ligt dan ook voor de hand.

           

Zwolle heeft de totale investering van een gebiedsgerichte aanpak in kaart gebracht. Kosten zijn onder andere plan- en begeleidingskosten van de gemeente, monitoring van beweging/verspreiding van het grondwater en gebiedsgerichte ingrepen. Bij de inschatting van de kosten is ook input gebruikt van de eigenaren: bijvoorbeeld welk saneringsprogramma ze van plan waren te realiseren voor de bronzone, wat de saneringskosten daarvoor zouden zijn en of er sprake is van een WKO.

Afkoopsom

Bij deelname moet de probleemeigenaar een afkoopsom betalen aan de gebiedsbeheerder van de gemeente. De hoogte van de afkoopsom is onder andere afhankelijk van wanneer de verontreiniging is ontstaan, de datum waarop de eigenaar de bronzone gaat aanpakken en hoe robuust deze sanering wordt uitgevoerd. Ook de ligging ten opzichte van de gebiedsgrens speelt mee. Deelname is niet verplicht, maar niet deelnemen wil zeggen dat je zelf aan de slag moet en daartoe verplicht wordt. Alle ondernemers/probleemeigenaren hebben na een goed gesprek besloten mee te doen, op één na. Deze persoon heeft van de gemeente een saneringsplicht opgelegd gekregen. De persoon in kwestie weigerde en is naar de rechter gestapt. Hij is in het ongelijk gesteld, waarbij de rechter aangaf dat het aanbod van de gemeente wel heel erg aantrekkelijk was, waarop ook deze afkoop rond gekomen is. De hoogte van de afkoopsom ligt tussen de 20% en 60% van de oorspronkelijke saneringskosten. De kosten zijn voor de meesten niet de belangrijkste drijfveer geweest om mee te doen. Veel belangrijker werd gevonden dat men wist waar men aan toe was omtrent de verontreiniging en verder kon met ontwikkelen. Tot slot heeft de gemeente namens de bedrijven in het gebied de subsidie geïnt die beschikbaar was voor de sanering van het grondwater in het kader van de Bedrijvenregeling.

Omgevingswet

Nu de Wet bodembescherming overgaat in de Omgevingswet gaat Zwolle deze gebiedsgerichte sanering vertalen in een programma, zoals dat is benoemd onder de Omgevingswet. Dat doet ze o.a. door de aanpak te verbreden met klimaatadaptieve maatregelen die toch nodig zijn in de stad. Kun je met bomen en met het planten van riet en gele lis verontreinigd grondwater verantwoord biologisch saneren? Ook worden de grondwaterstromen verder gemodelleerd, zodat de ingrepen op de meest slimme plaatsen kunnen worden uitgevoerd. De kosten van beide maatregelen worden betaald uit het resultaat van het fonds.

Een gebiedsgerichte sanering wordt (als de Omgevingswet van kracht wordt) na een aantal jaren van rechtswege omgezet naar een onverplicht programma inclusief de bijbehorende monitoring. Een programma is vormvrij en bindt burgers en bedrijven niet zonder meer. Dit vraagt om een speciale link met het Omgevingsplan, dat burgers en bedrijven wel bindt. Zwolle wil hier niet op wachten en met de ervaring met het gebiedsbeheer tot nu toe zelf een programma opstellen. Enige eigenwijsheid kan de Zwolse bodemmensen niet ontzegd worden. Het heeft ze tot nog toe ver gebracht.

 

naar nieuwsoverzicht