Winst in zorg moet transparanter

We hebben de uitwassen van winst in de zorg allemaal mogen aanschouwen: Kasteel Beverweert voor vegetarische ouderen in Bunnik dat Philadelphia noodlottig werd en Daelzicht in Heel waar geïnvesteerd zou worden in een pretpark. Naast de slechte afloop, is het natuurlijk wel opmerkelijk dat - als het wel goed was gegaan - er winsten gemaakt kunnen worden waarmee dergelijke ontwikkelingen gefinancierd worden. Dat dit nog niet eenvoudig valt aan te pakken blijkt onder andere uit de vertraging van het onderzoek dat het Ministerie naar het onderbrengen van vastgoed in aparte bv’s, dat nu al meer dan een jaar loopt. Ook recent onderzoek van het Financieele Dagblad (FD) toont dit nog eens aan.

Uit het FD van november vorig jaar blijkt dat veel kleine zorgaanbieders op een simpele manier miljoenen over kunnen houden. De toezichthouders van de Inspectie voor Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zijn hiervan op de hoogte, maar omdat de aanbieders officieel de wet niet overtreden staan de toezichthouders machteloos. Zoals bekend gelden de gestelde wetten namelijk alleen voor het bedrijf dat over een vergunning van het ministerie beschikt en wordt het werkelijke bedrijf in de vorm van een bv uitgevoerd. Daar mag wel winst worden gemaakt en geldt ook geen beloningsplafond zoals vastgelegd in de Wet normering topinkomens (Wnt).

Door onvoldoende transparantie in de jaarrekening pleit Jeroen Suijs, hoogleraar accountancy aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, ervoor dat alle bedrijven in de zorgsector hun jaarrekening verplicht publiceren. Zodoende kan de overheid meer grip krijgen op de stijgende kosten in de zorg en waar de winst blijft. In een interview in het FD van december vorig jaar vertelt de hoogleraar accountancy dat hij twee jaar geleden met veel verbazing ontdekte hoeveel winst er in de zorg gemaakt wordt. Met andere woorden, door het voorstel van Suijs om jaarrekeningen openbaar te publiceren, wordt duidelijk hoe geldstromen van bv’s eruit zien. Zo wordt het voor toezichthouders makkelijker gemaakt om overtredingen te ontdekken. Ondanks dat het om kleine zorgaanbieders gaat en het een klein deel van het totale zorgbudget behelst, vindt Suijs het van moreel belang dat dit vraagstuk wordt aangepakt: “Het is een politiek vraagstuk hoe je daarmee om wilt gaan. Vindt Den Haag het prima dat kleine zorgbedrijfjes miljoenenwinsten kunnen doorsluizen naar hun aandeelhouders?”

Als het antwoord ‘nee’ is zal voor wat betreft het vastgoed het dan niet meer kunnen dat instellingen voor miljoenen euro’s opdrachten geven aan bedrijven waarvan zij zelf eigenaar zijn. Zo is er een voorbeeld van een thuiszorgaanbieder die investeert in een pand en dat vervolgens aan zichzelf verhuurt met als gevolg meer winst en extra aftrekkosten. Deze extra winsten worden niet altijd geïnvesteerd in het verlenen van betere zorg waardoor de eindgebruiker tekort wordt gedaan. Het moet afgelopen zijn met  belangenverstrengeling tussen de bv’s met als gevolg dat premiebetalers en cliënten de dupe zijn. Ook is het dan niet meer mogelijk dat bestuurders het eigen vermogen verborgen houden, waardoor toezicht houden voor de inspectie ook eenvoudiger wordt. Tot nu toe heeft de IGJ namelijk nog maar één keer een boete opgelegd aan een zorginstelling die de regels had overtreden, zij vertrouwen momenteel alleen op de gegevens die zij van de accountant krijgen.

Conclusie
Het is van groot belang om bovengenoemde ontwikkelingen in de zorg serieus te nemen en helder te zijn over de kosten die zijn gemoeid met de exploitatie van vastgoed. Hier zouden ouderwetse normen weer een rol moeten spelen. Een stap verder zal zijn dat er een eis geformuleerd wordt: er kunnen geen kosten doorbelast worden omdat de bezetting niet optimaal is en er een verplichting ontstaat om zoveel mogelijk alternatieve inkomsten uit vastgoed te realiseren. Ik ben mij bewust van het feit dat dit tegen het principe ingaat van meer marktwerking in de zorg en dat een instelling zelf tot een optimaal resultaat moet zien te komen, maar uiteindelijk gaat het om de dienstverlening naar de cliënt, tegen een zo aanvaardbaar mogelijk kostenplaatje en optimale flexibiliteit om te kunnen anticiperen op toekomstige situaties. Dit vraagt om een andere missie, visie en strategie van sommige eigenaren.

Bronnen

Eikelenboom, S. en Ten Katen, M. (2017). Zorg moet veel transparanter. Het Financieele Dagblad. Gepubliceerd op 27 december 2017.

Eikelenboom, S. en Ten Katen, M. (2017). Winstverbod en beloningsplafond in zorg makkelijk te omzeilen. Het Financieele Dagblad. Gepubliceerd op 1 november 2017. 

Meer weten over dit onderwerp? Schrijft u zich dan in voor de 3-daagse Masterclass Zorgvastgoed, voor en door zorgpartijen of voor een van de onderstaande losse Masterclasses.