Utrecht werkt aan circulaire samenleving

Circulariteit in de praktijk

Bij vergunningsaanvragen van bedrijven wordt een grondstoffenplan gevraagd om het gebruik van fossiele en nieuwe grondstoffen te verminderen. Een ketenregisseur gaat aan de slag met het sluiten van kringlopen tussen bedrijven door bijvoorbeeld elkaars reststromen te benutten. Samen met gemeenten stimuleert de provincie het gebruik van tweedehands en biobased bouwmaterialen voor aannemers en bij particuliere verbouwingen. Dit is ook aantrekkelijk voor agrariërs, aangezien gewassen voor de bouw een inkomstenbron zijn. 

De circulaire samenleving vraagt ook om meer ruimte voor recycling, reparatie en opslag. Maar de beschikbare ruimte in Utrecht is schaars. Circulariteit moet daarom in ruimtelijk beleid worden opgenomen, dat zal in de wijziging van de provinciale Omgevingsvisie in 2026 gebeuren. 

Afbeelding: Overzicht van in- en uitstromen grondstoffen (bron: Circulaire nul-meting Utrecht, Metabolic 2021)

Doorwerking naar partijen

De provincie kan uiteraard convenanten sluiten met de gemeenten. Daar kunnen ook marktpartijen als Woningcorporaties bij aansluiten. Convenant Toekomstbestendig Bouwen is hiervoor een belangrijk middel. Ondersteuning van gemeenten met een aanpak rondom biobased bouwen en isoleren en het samenbrengen van ketenpartijen. Het faciliteren van digitalisering in de bouwketen via DigiC. Het via opdrachtverlening en inkoop sturen op het inkopen van circulaire/biobased materialen door provincie, gemeenten en waterschappen. Het via ruimtelijk beleid sturen op voldoende ruimte voor bouwhubs.

Juridisch

Dit kan allereerst in haar eigen verordening worden verwerkt. Aanvullend kan ze middels instructieregels er voor zorgen dat bovenstaande uitgangspunten terechtkomen in omgevingsplannen. Daarbij is ze wel gehouden aan regelgeving vanuit het Bbl (oude Bouwbesluit). De pilot in de Binckhorst in Den Haag heeft bewezen dat het wel degelijk mogelijk is om bijvoorbeeld rond eisen van vermindering van gebruik van fossiele brandstoffen (er moeten plannen overlegd en goedgekeurd worden) een dergelijke regeling rond circulariteit te bereiken.

Ketenpartnes

Regels rond ketenpartners zelf worden ingewikkeld, omdat het niet direct de kwaliteit van de fysieke leefomgeving betreft. Wel kan er een verplichting rond hergebruik en rond reststoffen van de ene op de andere partner worden ingevoerd.

Overige instrumenten

Ruimte voor hubs is juridisch eenvoudig te regelen; het gaat om een toegestane activiteit voor een locatie.

Tot slot is er nog het instrument programma waarmee diverse beleidsdoelen aan elkaar gekoppeld kunnen worden.

Literatuur

[1] Een toekomst met minder afval: provincie Utrecht versnelt op circulariteit | provincie Utrecht