Planeconomie & Vastgoedrecht

Starterslening effectiever dan grondbeleid voor de financiering starter

donderdag 17 augustus 2023

Door Mart Overbeek is voor de MRE-scriptie aan TIAS onderzoek gedaan naar de effectiviteit van grondbeleid versus startersleningen als het gaat om de betaalbaarheid van woningen voor starters. De conclusie: de starterslening is effectiever dan het vastleggen in grondbeleid. Dat is gebeurd in 3 gemeenten: Westland, Den Haag en Breda.

Grondbeleid versus starterslening

In de afgelopen jaren hebben de Nederlandse gemeenten betaalbare huisvesting getracht te stimuleren door deze woningbouwcategorieën vast te leggen in het gemeentelijk grondbeleid (woonvisie). Daarnaast hebben gemeenten startersleningen verstrekt waardoor starters een stuk extra financiering kunnen aantrekken (tot 20% van de waarde) bovenop de bankfinanciering.

Onderzoek

Er is onderzocht of meer starters zijn geholpen met beleid dan met een starterslening. Bij de vormen van beleid valt te denken aan:

  • Verlagen van de grondprijs;
  • Erfpacht;
  • Vastleggen van het percentage betaalbaarheid in de woonvisie.

Voor de starterlening zijn de gemeentelijke invullingen van de SVn regels gebruikt.

Voor het grondbeleid is er gekeken of er significante verschillen zijn in het aantal te financieren woningen als er instrumenten zijn ingezet, ten opzichte van het Nederlands gemiddelde.  Daarin zitten dan situaties met en zonder grondbeleidsinstrumenten. Voor het effect van de startersleningen is gekeken of er in een gemeente significante verschillen zijn tussen het (theoretisch berekende) aantal woningen met en zonder starterslening dat financierbaar wordt.  Beiden zouden niet significant kunnen zijn en de bekende druppel op de gloeiende plaat vormen.

Resultaat

De conclusie: de starterslening leidt tot significante verschillen, het grondbeleid (nog) niet. Daarbij past wel de kanttekening dat grondbeleid eigenlijk pas sinds 2016 wordt ingezet en pas effect heeft als er daadwerkelijk gebouwd wordt volgens het nieuwe beleid. De data laten zien dat vanaf 2020 er wel een verschil ontstaat. Maar of dat éénmalig is of niet, moet de tijd nog leren. Wat de starterslening in ieder geval oplevert is dat de starter direct na het invoeren van de maatregel extra kan lenen bovenop wat bij de bank kan. Dat blijft zo, zolang er meer geld beschikbaar is om te wonen dan dat er aan leningen wordt betaald bij de bank. Bij een stijgende rente zal die ruimte afnemen; ook al is er een starterslening.

Een kanttekening: eigenlijk zou het effect van de drie gemeenten met de starterslening vergeleken moeten worden met heel Nederland (met en zonder starterslening). Daarmee waren de significanties van beide uitkomsten beter vergelijkbaar.

Voor meer info:  mart_overbeek92@hotmail.com I 0613422895

naar nieuwsoverzicht