Regisseren is wat anders dan over de schutting gooien

maandag 13 juni 2016

Door de beperkte ruimtelijke ontwikkelingen van de afgelopen jaren zijn veel gemeentelijke afdelingen RO en grondzaken drastisch ingekrompen.

De aandacht voor ruimtelijke onderwerpen is ook door de drie grote decentralisaties naar de achtergrond gedrongen. Veel gemeenten faciliteren nu alleen nog ruimtelijke processen. Het projectmanagement in gebiedsontwikkeling wordt steeds minder door de gemeente zelf gedaan: er wordt op afstand geregisseerd. Tegelijkertijd is er een lawine aan nieuwe wetgeving verschenen, zijn beleidskaders verschoven en blijft kostenverhaal voor gemeenten een lastige zaak. Zaken waar de gemeente zeker mee te maken heeft.

Consequentie van deze ontwikkelingen is dat een kleine groep ruimtelijk georiënteerde ambtenaren een groter werkveld heeft gekregen. De grondposities van de gemeenten zijn namelijk niet substantieel kleiner geworden. Groot in het nieuws zijn de afschrijvingen geweest die de gemeenten in hun boeken hebben moeten doen op de aangekochte gronden. Daarmee zijn die gemeenten echter nog niet van die gronden af. En wie grond heeft zal daar op een of andere manier aandacht aan moeten schenken. Hetzij door goed assetmanagement en beheer, hetzij door planvorming voor (tussentijdse) herbestemming en ontwikkelingsactiviteiten met als doel ontwikkeling of verkoop. De maatschappelijke ontwikkelingen brengt nieuwe ruimtelijke noden met zich mee voor de stad. Er blijft minimaal een kwalitatieve ontwikkelvraag bestaan. Een vraag die verandert in de tijd, die andere eisen stelt aan de eigenaren, andere kwaliteiten van de regisserende en faciliterende ambtenaren. Als de gemeente die niet meer heeft, zullen ontwikkelingen kunnen vertragen of, door ondeskundige beslissingen, een ongewenste richting op kunnen gaan.

Met name veel kleinere gemeenten hebben onvoldoende capaciteit op hun ruimtelijke en juridische afdelingen om adequaat grondbeleid te kunnen voeren. Zowel financieel, fiscaal als ruimtelijk juridisch komen gemeenten in de knoop met hun capaciteit. Oplossing wordt vaak gezien in het door de markt laten uitvoeren van het werk. Al gemeente kun je echter je publieke verantwoordelijkheid niet uitbesteden. Je dient de aan de markt uit te besteden werkzaamheden wel goed te definieren. Ook zal er een bepaalde richting moeten worden gegeven aan die opdrachtomschrijving. Ergo, ambtenaren moeten goed op de hoogte zijn van de verschillende bottlenecks in gebiedsontwikkeling. Ons devies aan gemeenten is: blijf scherp op de rol als vastgoed- en grondeigenaar en neem je verantwoordelijkheid voor de regie op ontwikkeling van de gemeente. Zorg dat je ambtenaren minimaal een goed overzicht van de lopende dossiers hebben en voldoende inhoudelijke bagage hebben om een professioneel opdrachtgever te zijn. Alleen dan kunnen ze scherpe vragen stellen aan de marktpartijen en goed gedefinieerde uitbestedingen doen. Hun financiële, juridische en fiscale antenne moet ontwikkeld blijven. Scobe Academy biedt deze know how.