Planeconomie & Vastgoedrecht

Nota Rotterdams grondbeleid: Achter de schermen

maandag 2 december 2024

In 2023 kwam de vraag van de gemeenteraad om een vernieuwd grondbeleid Rotterdam. Scobe Academy sprak over het proces met een deel van de opstellers Hendrik van Sandick van Van Sandick advies, Roel van den Nieuwenhof en Edward Walter van gemeente Rotterdam. Vraag is wat anderen ervan kunnen leren.

Aanpak

Samenwerken, betrekken en delen stonden centraal bij dit project. Hendrik beschrijft dat ze met een kern team aan de slag gingen en gewoon begonnen. Geen groot plan van aanpak maar Rotterdams aanpakken. Edward Walter beschrijft hoe ze de Dolfijn methode toepasten. Soms wordt bij projecten een team samengesteld en komt het resultaat na een periode als een duikboot boven water. Dan volgt vaak een berg met feedback. “Ik had meer dit verwacht” of “Waarom is deze keuze gemaakt?”.

Bij de Dolfijn methode betrek je mensen actief bij het project en pols je regelmatig de feedback en voortgang van het proces. Je creëert het saamhorige gevoel dat alle betrokkenen samen ergens in kleine sprongen naar toe werken. Intern zijn alle actoren en bestuurlijk ook de wethouder actief betrokken bij de keuzes en richtingen, alsmede het schrijven.

Leerpunten uit het proces

Het proces om tot een nieuw grondbeleid te komen bood belangrijke inzichten die ook waardevol kunnen zijn voor toekomstige beleidsvorming. De belangrijkste leerpunten waren:

  • Politieke urgentie en draagvlak: de druk vanuit de raad om met een nieuw beleid te komen, bleek een belangrijke factor voor het succes. Het was duidelijk dat de gemeenteraad dit als een prioriteit beschouwde, daardoor werd ook intern gemeentelijk de focus prioritair gericht. Dit werkte als een stok achter de deur om doelgericht te werken.
  • Brede inzet: Door samen te werken vanuit verschillende invalshoeken, zowel inhoudelijk als procesmatig, werd een geïntegreerde aanpak mogelijk gemaakt. Dit zorgde ervoor dat diverse expertise werd meegenomen in het beleid.
  • Interne samenwerking: De betrokkenheid van meerdere teams en afdelingen benadrukte het belang van interne samenwerking. Het delen van perspectieven zorgde voor een verrijking van het beleid.
  • Duidelijke termijnen: Strakke deadlines waren essentieel om de voortgang te bewaken en ervoor te zorgen dat het beleid tijdig werd afgerond.

Rotterdam en andere gemeentes

In vergelijking met andere gemeentes kent Rotterdam enkele opvallende kenmerken in het grondbeleid. Een daarvan is het gebruik van erfpacht. In Rotterdam kunnen contracten met de gemeente bepalingen bevatten die vereisen dat privaatrechtelijk ontheffing moet worden gevraagd en een aanvullende vergoeding voor de grondwaarde aan de orde kan zijn, als er bijvoorbeeld meer of anders wordt gebouwd dan in de huidige situatie. Dit systeem is minder gangbaar in andere gemeentes, waar grond vaker volledig in eigendom wordt verkocht voor ontwikkelingen.

Rotterdam heeft gekozen voor een grondbeleid dat een brede gereedschapskist vormt met al het instrumentarium dat voorhanden is, maar is geen beleidsdocument dat de feitelijke afweging van ambities en keuzes in ontwikkelingen bepaalt.

Lees hier de grondnota van Rotterdam: https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR718291/?#hoofdstuk_1