Nieuwe opgaven voor water en bodem

Maak de casus: getijdenpark park en verbreed je kennis

De gemeente Zwijndrecht wil een getijdenpark park ontwikkelen in de rivier de Noord. Het park loopt door naar gronden van de gemeente Hendrik-Ido-Ambacht. Hierboven zie je het park. Op de linkeroever staat nu bedrijvigheid en dat wordt gesloopt en vervangen door ongeveer 400 woningen. De helft van die woningen staat op private grond en er is een claim in het getijdepark zelf. Verder gaat het plan pas na 2024 in procedure. Het park dient mede om de doorstroming van de rivier zijn werk te laten doen, waarbij een norm is gesteld aan die doorstroming. 

Jij hebt vanuit bodem- en water je inbreng in het projectteam, maar je verstevigt natuurlijk ook je positie als je kan meediscussiëren met het domein van andere disciplines bijvoorbeeld over de waarde van het groen of woningbouw. Daar gaat deze opgave over.

De vraag: 

Geef per (kern)instrument aan of je denkt dat er veel, matig, weinig of niets geregeld moet of kan worden in deze producten. Veel betekent dat een product daar volledig over gaat, matig wil zeggen het komt wel aan de orde, maar zijn nog verschillende andere onderwerpen. Weinig wil zeggen dat het aangestipt wordt als één van de vele onderwerpen. Niets wil zeggen: het komt geheel niet aan de orde. De bedoeling van deze opgave is dat je, je een beeld gaat vormen van de instrumenten die de omgevingswet kent. Probeer zelf andere voorbeelden te vinden, als je nog geen beeld hebt en het eigenlijk ook lastig kunt beredeneren. Uiteindelijk kan deze kennis inzetten in je gesprekken in het team.

Dit is het antwoord: 

Doel van de vraag was om zelf een beeld te vormen hoe de producten er uit zien en wat je mag verwachten wat je daarvan terugziet als de plannen voor het park juridisch worden verwerkt. Hier de antwoorden en een motivatie.

Omgevingsvisie
Deze geeft de beleidsmatige richting van de gemeente of gemeentes. Het zou voldoende moeten zijn om een dergelijk park en ambitie te benoemen.

Programma
Het programma mag wat afwijken en zeker als aanvulling op, of uitwerking van een omgevingsvisie worden gezien, mede omdat in de visie nog niet alles bekend is. Voor het getijdenpark en voor wat bodem en water is nog lang niet alles helden.

Er zijn vier soorten programma’s. waarvan de belangrijkste voor de gebiedsontwikkeling zijn:

1. Onverplicht programma. Dat kan bijvoorbeeld een gebiedsplan zijn.
2. Verplicht programma. Zoals de Kader Richtlijn Water, die het bergend vermogen van het water regelt.
3. Voorwaardelijk programma. Het is vooral gesteld om een omgevingswaarde bijvoorbeeld ten aanzien van retentie en doorstroming te halen.
4. Programmatische aanpak. Als de omgevingskwaliteit niet wordt gehaald dan wordt een verplicht programma opgesteld, waarin ook financiën zijn verbonden.

Het mag duidelijk zijn dat alle 4 de programma’s een rol spelen in Zwijndrecht, maar de 4e pas een rol speelt als één van de partners (dus de twee publieke en de private) zijn afspraken niet na komt.

Omgevingsplan
Het omgevingsplan geeft de decentrale regels en die gaan over alle aspecten van de fysieke leefomgeving. Daarbij horen locaties. Regels hebben vervolgens een werkingsgebied (hier het park en de woningbouw). Regels zijn algemeen als ze voor de hele gemeente of activiteit gelden. In het omgevingsplan kunnen vergunningplichten worden opgenomen. Aan een vergunningplicht hangt een beoordelingsregel. Daarin is een wijze vastgelegd waarop getoetst wordt. Voor algemene regels geldt dit niet; daar kan wel een meldings- of informatieplicht aan gekoppeld worden.

In het tijdelijke omgevingsplan zitten het huidige bestemmingsplan, exploitatieplan, verordening en bruidsschatregels. Naast dit tijdelijke deel van het omgevingsplan zijn er ook gemeentelijke verordeningen en een provinciale verordening. De eerste gaan hoofdzakelijk over de openbare ruimte. De tweede gaat onder andere over grondwater en de ladder voor duurzame verstedelijking (nieuwe woningbouw en overige voorzieningen). Aangezien er nog niets vigerend is voor dit nieuwe plan heeft het tijdelijk deel geen toegevoegde waarde, behalve dan een nul-meeting. Alle regels voor het plan komen in het nieuwe deel van het omgevingsplan.

Bruidsschat
Gemeenten en waterschappen krijgen een pakketje regels van het rijk die meegaan naar de provincie of de gemeente. Dit is de bruidsschat. Hierin zitten onder andere regels over bouwen en milieu. Zeker voor water zijn er veel regels die mee komen. Zie o.a. Afdeling 2.10 Lozen bij ontgravingen, baggerwerkzaamheden en werkzaamheden door de waterbeheerder op een oppervlaktewaterlichaam in Bruidsschat waterschap verordening artikelsgewijze toelichting.

Afwegingsruimte
Bovendien krijgen decentrale overheden afwegingsruimte. Dat is dat men binnen bepaalde bandbreedten zelf waarden kan vaststellen. Er geldt dan geen landelijke norm meer. Overigens wordt dit onder druk van de markt steeds verder ingeperkt.

Omgevingsvergunning
Het mag duidelijk zijn dat voor een dergelijk complexproject gewerkt moet worden met diverse vergunningen. Niet alleen de gemeente maar ook het waterschap, provincie en het rijk.

Zin om nog meer van dit soort uitdagingen aan te gaan en puzzels op te lossen?
Tijdens de opleiding ‘Gebiedsregisseur vanuit bodem en water’ staat het behandelen van praktijkgerichte casuïstiek centraal. Samen met onze docenten en medestudenten ga je aan de slag met complexe opgaven op het gebied van bodem, water en gebiedsontwikkeling. Het oplossen van de vraagstukken vraagt om het vermogen om integraal samen te werken en dat slaagt als je met en van elkaar kan leren