Planeconomie & Vastgoedrecht

Niet langer anterieur meer kosten verhalen onder OW; biedt het programma meer kansen?

dinsdag 31 oktober 2023

We zijn er aan gewend om anterieur meer kosten te verhalen dan publiekrechtelijk mogelijk is. Met de komst van de Omgevingswet is dat echter niet meer mogelijk. Op diverse plaatsen is hier al op gewezen. Zo schrijft Bregman hier over in Grondzaken in de praktijk, nummer 3 van dit jaar p20-p23. Het betoog is globaal als volgt: Art 13.11 stelt dat alle kosten die in de AMvB zijn bepaald (de kostensoorten van de kostensoortenlijst) verhaald moeten worden. Art 13.13 dat gaat over anterieure overeenkomsten verwijst naar diezelfde kosten. En hiermee is dus de aftopping van wat verhaalbaar is bepaald. Ook de handreiking kostenverhaal van BZK geeft aan dat het anterieur niet meer mogelijk is om meer kosten te verhalen dan publiekrechtelijk. Dit geldt voor zowel de situatie met als zonder tijdvak.

Programma: een oplossing?

De suggestie is gedaan dat een programma als alternatief kan gelden voor kostenverhaal (zonder) tijdvak dat in een omgevingsplan is opgenomen. Een programma geeft dan de inrichting van een gebied met bijbehorende kosten en opbrengsten weer.  Dat programma kan dan steeds aangepast worden. Zo ontstaat een dynamisch kostenverhaal (zie o.a. Handreiking Kostenverhaal van de NEPROM).  Zo zou de gemeente ook meer kosten kunnen verhalen, omdat een programma niet is beperkt tot de kostensoortenlijst. Dit lijkt niet de bedoeling. Een programma is namelijk gekoppeld aan een verplichte of vrijwillige financiële bijdrage en art 13.24 OW onder punt c. sluit nadrukkelijk uit dat een verplichte financiële bijdrage kan worden gevraagd terwijl het kostenverhaal van de betreffende kosten niet wordt toegepast. Voor een vrijwillige financiële bijdrage is het anders. Daar zegt de wet niets over.

Overigens geeft de Handreiking kostenverhaal van BZK aan dat wanneer de gemeente verplichte financiële bijdragen wil innen er ook een overeenkomst over kostenverhaal móet zijn gesloten; anders valt geen bijdrage te innen. Toch lijkt me dat niet geheel correct. Het kan zo zijn dat in een plan geen kostenverhaalsplichtige voorzieningen zijn opgenomen, maar wel kosten als recreatievoorzieningen buiten het plangebied worden gemaakt. Bij recreatieparken is dat vaak het geval.

Bovenwijkse voorzieningen

Toepassen van kostenverhaal gaat om kosten in een kostenverhaalsgebied. Kosten die voor meerdere kostenverhaalsgebieden profijt hebben moeten aan meerdere gebieden worden toegewezen (art 13.14 OW). Dat zijn per definitie bovenwijkse voorzieningen. Dat zou vervolgens betekenen dat voor infrastructuur of stadsgroen een kostenverhaalsgebied moet worden vastgelegd. Ook al is dat op grote afstand. Dat is niet handig. Daarvoor is een programma wel een oplossing. Dat is niet aan een bepaald (kostenverhaals)gebied gebonden. Het zou dan wel een verplichte financiële bijdrage moeten zijn die in het omgevingsplan is verankerd.

naar nieuwsoverzicht