Bodem

Leer van Rijnland: leg de norm voor klimaat adaptief bouwen vast in de verordening

donderdag 9 maart 2023

De Tweede Kamer vergadert op 27 maart over de kabinetsbrief “Water en Bodem sturend.” Dit is aanleiding om te kijken hoe waterschappen denken over klimaat adaptief bouwen en welke nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden in het domein water en bodem. In deze bijdrage een verhaal van het waterschap Rijnland dat de normen voor water alvast aanscherpt.

Waterschap Rijnland

Bij het Waterschap Rijnland begint de victorie. Het waterschap Rijnland voert namelijk als één van de eerste waterschappen klimaatbestendige regels in de Waterschapsverordening in voor nieuwe, grote gebiedsontwikkelingen. Klimaatverandering zorgt ervoor dat de samenleving op een andere manier met water moet omgaan. Het Rijnlands gebied moet grote hoeveelheden water beter aankunnen, maar ook bestand zijn tegen lange periodes van droogte, ofwel klimaatbestendig worden.

Aanscherping 90 mm

Dijkgraaf Van der Sande van het Hoogheemraadschap van Rijnland kondigde namelijk onlangs strengere normen aan voor klimaat adaptief bouwen. Hij vindt dat nieuwe grote gebiedsontwikkelingen straks moeten voldoen aan de 90 millimeterregel, dit wil zeggen dat een gebied extreme neerslag van 90 millimeter in 24 uur aan kan*. De verplichting of handhaving worden niet in deze Bijlage genoemd.

Belangrijkste nieuwe normen in de Waterschapsverordening zijn:

  • de 20 millimeter-regel: om te kijken of een gebied droogte aan kan, moet de bodem in een gebied neerslaghoeveelheden van 20 mm in 24 uur kunnen opnemen om te kunnen vasthouden voor droge periodes.
  • de 90 millimeter-regel: om te bepalen of een gebied extreme neerslag aankan, moet een gebied 90 mm in 24 uur kunnen opvangen via de bodem, sloten, open water of andere vormen van wateropslag.
  • Thans is de norm dat veelal rond de 8% van het oppervlak van een wijk in een uitbreidingsgebied water is. Met de nieuwe norm zou dat zomaar 12% kunnen worden.

Opname Waterschapsverordening

Van der Sande vindt deze 90 millimeter geen strenge eis. In een interview met Cobouw geeft hij aan dat deze norm niet uit de lucht komt vallen. Zo staat deze 90 mm in het Convenant klimaat adaptief bouwen in Zuid-Holland, dat in 2019 al is ondertekend door de Nederlandse Vereniging van Projectontwikkelaars (NEPROM) (saillant detail het staat er niet in, maar in Utrecht wel). In die richting zet Rijnland een belangrijke vervolgstap door als één van de eerste waterschappen klimaatbestendige regels in te voeren in de nieuwe Waterschapsverordening.

Duurder?

Water zal veelal in de plaats van groen komen. Dit betekent meer kosten, omdat grond afgegraven en afgevoerd moet worden. Daar staat tegenover dat geen groen aangelegd moet worden. Uitgaande van € 20 per m3 graven en afvoeren van grond en € 15 (gras met bomen)/m2 , is het dus € 10,- per m2 duurder als we 2 meter afgraven. Dat valt dus nog wel mee. Wil men geen groen inleveren en bijvoorbeeld met infiltratiekratten of verticale drainage werken dan zal het meestal duurder worden. Met name de laatste methode hangt heel sterk van de grondslag af.

Tot slot

De nieuwe norm van Rijnland is nodig. Het feit dat het in verordening komt te staan heeft als voordeel dat iedereen weet waar hij aan toe is en weet waar hij rekening mee moet houden. Het kan tot wat meerkosten leiden in de gebiedsontwikkeling, maar hel lijkt -afhankelijk van de maatregelen- te overzien.

*In de Bijlage van het Convenant Klimaat adaptief Bouwen staat nu: “in het plangebied treedt geen schade op aan bebouwing en voorzieningen bij extreem hevige neerslag (1/250 jaar, 90 mm/u