Interview Marieke van Helvoort: Gebiedsgerichte maatregelen rond stikstof

Versnelling en vergroting aanpak noodzakelijk

De natuur versneld herstellen en het landelijk gebied toekomstbestendig maken. Dát is de kern voor de aanpak van het stikstofprobleem. Door een teveel aan stikstof verdwijnen bepaalde dieren en planten, waardoor de natuur verschraalt. Dat brengt schoon drinkwater, schone lucht en een gezonde bodem in gevaar. Een versnelling en vergroting van de aanpak is nodig voor correctief natuurherstel, en een duurzame(re) aanpak om opgaven als woningbouw, energietransitie, bereikbaarheid en verduurzaming van de landbouw te doen slagen.

Ruis rond AERIUS

“Wie een plan heeft voor bijvoorbeeld een nieuwe woonwijk, uitbreiding van een bedrijventerrein of verbetering van de infrastructuur, kan volgens de rekenmodule van de overheid (AERIUS) in bepaalde gevallen op nét te veel stikstofneerslag uitkomen bij verschillende Natura 2000 gebieden. Prompt strandt een dergelijk plan of project om deze reden. Terwijl die zeer geringe te hoge stikstofneerslag in dit betreffende gebied, ecologisch wellicht niet echt een issue hoeft te zijn. Bovendien zit er, zoals bij alle rekenmodellen, een marge in het berekende effect. Op regionaal en lokaal niveau zorgt dit voor spanning tussen enerzijds ontwikkelende (publieke én private) partijen en anderzijds vergunningverlenende en toezichthoudende partijen. Door deze spanning houden woningbehoefte en natuurherstel elkaar in een houdgreep, met als gevolg stilstand en dat is niet in alle gevallen nodig. Is er dan geen oplossing? Jazeker wel!”

Scenario’s met gezamenlijke doelstellingen

“De essentie hanteert een gebiedsgerichte aanpak. Wij zoeken naar scenario’s met gezamenlijke doelstellingen, waardoor de belangen en doelen van beide kanten worden onderkend en letterlijk concreet in kaart worden gebracht. Pas dan kun je samen optrekken en maak je van 1 + 1 een 3. Niet en/of, maar en/en. Logistiek Park Moerdijk is een primeur en treffend voorbeeld van hoe je een enorme landelijke stikstofuitdaging toch kunt oplossen, ecologisch en economisch gezien. “Eerst kijken naar de AERIUS berekeningen, dan, indien nodig, natuurlijk eerst de stikstofdepositie reduceren. Als het teveel aan stikstofdepositie met maatregelen, intern salderen en/of een ecologische beoordeling  niet op te lossen is, dan komt de bewezen expertise van De essentie om de hoek: extern salderen met heel Nederland als zoekgebied. Met behulp van het ontwikkelde Stikstofrekensysteem (STIRS), gekoppeld aan GIS brengt De essentie in kaart waar stikstof vraag en - aanbod in welke hoeveelheden samenkomen. Dat levert een direct inzicht op waar de stikstof neerslaat. Vervolgens worden de financiële en juridische aspecten in beeld gebracht. In nauwe samenwerking met betreffende overheden, omgevingsdiensten en andere betrokken partijen pakken we het op en komen wij tot een oplossing. Het potentiële stikstofaanbod hebben we inmiddels voor een groot deel van Nederland in kaart, dankzij data en onze opdrachten. Logisch dat ontwikkelende partijen nu vragen om een soort ‘stikstofcheck’ om hun ontwikkelopgaven mogelijk te maken. Ons antwoord daarop is een hittekaart die weergeeft waar kansen en onmogelijkheden op stikstofgebied liggen. En zo maken we stikstof in de eerste fasen al integraal onderdeel van gebiedsontwikkeling.” 

De essentie

Marieke laat ons in een online omgeving zien waar behoefte is aan minder stikstof en waar eventueel aanbod van stikstof van agrarische ondernemers mogelijk beschikbaar is voor aankoop. Ze laat ons ook zien hoe een grote opgave als het bouwen van windparken op zee, eerst voor een toename van stikstof zorgt en vervolgens, als de windparken gereed zijn en de industrie is aangesloten, er sprake is van een enorme daling van de stikstof uitstoot. Alles met rekentools gekoppeld aan GIS. Bovendien is er de nodige kennis nodig over juridische aspecten, planeconomische en vergunningen. De essentie bundelt dit en brengt haar methodiek op de markt bij zowel private als publieke partijen.

Meer locaties

‘’Op dit moment werken we ook aan oplossingen voor onder andere grootschalige plannen in de Eemshaven, de Rotterdamse haven en in Waalwijk. En ja, dat zijn hele puzzels, want we hebben - los van de geschetste problematiek - te maken met milieuaspecten, vergunningen, draagvlak in de omgeving, grondeigendom, de businesscase van de ontwikkeling enzovoort. Het vraagt van beide kanten inzet én inzicht en wij faciliteren hierin.’’ Als je meer wil weten raadt Scobe je aan om contact op te nemen met Marieke van Helvoort marieke@ditisdeessentie.nl.