Bodem

Hembrugterrein geeft een kijkje in de toekomst van het omgevingsplan

donderdag 8 oktober 2020

In de praktijk verandert er niet zoveel.

Onder de Omgevingswet komen veel verantwoordelijkheden rond bodem bij de gemeente te liggen. Maar hoe gaat dat er nu praktisch uitzien? Onder de Crisis en Herstelwet (Chw) is inmiddels wat ervaring opgedaan met de nieuwe manier van werken. Wat blijkt? Het verschil met de bestaande praktijk is beperkt, maar de k.aders waar de informatie komt te staan en de juridische impact van het bodembeleid verandert wel flink.

Zo worden er veel nieuwe termen geïntroduceerd, staan er nu regels in het “bestemmingsplan” en is het bodembeleid onderdeel van mogelijke beroepsprocedures. Dat zien we in het omgevingsplan Hembrug. Dat is een bestemmingsplan met verbrede reikwijdte (straks omgevingsplan) voor een voormalig defensieterrein in Zaanstad dat tot stand is gekomen onder de Chw. Het omgevingsplan is thans in procedure gebracht.

In dit artikel gaan we in op de instructieregels die volgens het Besluit kwaliteit leefomgeving (Bkl) moeten zijn opgenomen in het omgevingsplan.  

Instructieregels gemeenten

Het Rijk stelt instructieregels aan de gemeente voor het toelaten van een bouwactiviteit op een bodemgevoelige locatie. (§ 5.1.4.5.1 Bkl) De gemeente moet:

  1. de waarde vaststellen waarboven maatregelen nodig zijn bij de realisatie van gebouwen op bodemgevoelige locaties (artikel 5.89i en artikel 5.89j Bkl)
  2. aangeven welke sanerende of andere beschermende maatregelen nodig zijn bij overschrijding van die waarde (artikel 5.89k Bkl)
  3. een meldingsplicht instellen voor locaties die op grond van het omgevingsplan niet vergunningplichtig zijn (artikel 5.89l Bkl)
  4. een bepaling opnemen over de ingebruikname (artikel 5.89m Bkl)

Een bodemgevoelige locatie is een locatie waarop een bodemgevoelig gebouw staat. Dat is een gebouw waar mensen meer dan twee uur per dag aaneengesloten aanwezig zijn

De gemeente vult dit meestal in door in het omgevingsplan zogenaamde planregels en beleidsregels op te nemen. Planregels geven onder andere aan welke functies en gebruik zijn toegestaan en welke randvoorwaarden in dat geval gelden. De beleidsregels vormen een dynamische gedeelte; omdat de gewenste kwaliteit niet altijd hetzelfde blijft.

Planregels

We laten zien hoe dat er uit ziet . Daarbij moeten we ons realiseren dat het begrip activiteit steeds terugkeert. Dat is soms wat verwarrend. Bovendien moet je heel wat stappen door voordat je bij bodem bent.

In het omgevingsplan Hembrugterrein is het volgende opgenomen:

  • Artikel 4 Gemengd gebied
  • 4.1 Toegelaten activiteiten
  • Ter plaatse van de functie “Gemengd gebied” zijn toegestaan:
    • a. wonen, waaronder het uitoefenen van aan huis gebonden beroepen en bedrijven en het exploiteren van bed & breakfast;
  • 4.2 Gebruik
  • Voor het gebruik gelden, met inachtneming van het bepaalde in artikel 4.2.4, de volgende voorwaarden:
    • 4.2.1 Direct toegestaan gebruik
    • ….
    • 4.2.4 Randvoorwaarden voor activiteit gebruik
    • ….
  • Bij melding
    • f. voldaan is aan de bepalingen in de beleidslijn 'gezond en veilig, onderdeel graven' vanwege niet gesprongen explosieven.
    • g. de bodemkwaliteit geschikt moet zijn voor de nieuwe functie.

Beleidsregels

  • Artikel 25 Beleidsregels, kwaliteitsteam en geluidsarchitect
  • 25.1 Beleidsregels
    • a. Ten behoeve van de beoordeling van de aanvraag om een omgevingsvergunning voor de in de artikelen 3, 4, 5 en 6 genoemde functies worden de beleidsregels uit de volgende beleidslijnen betrokken:
      • 1. beleidslijn 'Gebiedskwaliteit Hembrug';
      • 2. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel parkeren';
      • 3. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel duurzaamheid';
      • 4. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel waterhuishouding';
      • 5. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel evenementen';
      • 6. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel graafwerkzaamheden';
      • 7. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel externe veiligheid';
      • 8. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel terrassen bij horeca;
      • 9. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel aanvaardbaar woon- en leefklimaat';
      • 10. beleidslijn 'Gezond en veilig, onderdeel niet onevenredig schaden van bedrijfsvoering'.
    • b. De beleidslijn 'Gebiedskwaliteit Hembrug' kan na de vaststelling van dit plan uitsluitend door de gemeenteraad worden gewijzigd, ingetrokken of herzien.
    • c. De beleidslijn 'Gezond en veilig' kan na de vaststelling van dit plan door het college van burgemeester en wethouders worden gewijzigd, ingetrokken of herzien.
    • d. Bij de beslissing op de aanvraag om omgevingsvergunning als bedoeld in het eerste lid, worden de beleidsregels betrokken zoals die op dat moment luiden, met dien verstande Uitwerking beleidsregels

Opmerking

Er staat niet als randvoorwaarde in artikel 4 dat voor het bouwen van een woning een vergunning nodig is. Dat zou kunnen betekenen dat artikel 25 van het omgevingsplan niet van toepassing is, omdat de beleidsregels alleen gelden voor een vergunning. Voor het omgevingsplan Hembrug geldt echter nog de Wabo die dit wel regelt. Op grond van de Wabo kan niet worden gebouwd zonder vergunning (art 2.1.1) . Artikel 25 zorgt er dan verder voor dat de beleidsregel van het omgevingsplan wordt geeffectueerd. Middels deze plan- en beleidsregels wordt voldaan aan de instructieregels van het rijk.

Uitwerking

De beleidsregels die uitmonden in beleidsplannen bevatten onder andere regels met betrekking tot de gewenste kwaliteit, niet gesprongen explosieven. Een specifiek protocol voor graven en maatwerkregels ten aanzien van het opruimen van stortputten van laboratoriumafval.

Ten aanzien van het instellen van een meldingsplicht voor locaties die op grond van het omgevingsplan niet vergunningplichtig zijn (artikel 5.89l Bkl) zijn de volgende regels opgenomen:

Als op het Hembrugterrein gegraven wordt dient rekening gehouden te worden met het opstellen en indienen van een saneringsplan of het doen van (sanerings)meldingen (saneringsplannen, BUSmeldingen, meldingen Besluit bodemkwaliteit.

Niks nieuws eigenlijk. Nadere regels omtrent kwaliteit zijn niet gesteld en daarmee zijn de vigerende regels van toepassing; er is geen bestuurlijke afwegingsruimte. Voor stortputten met laboratorium afval zijn wel regels opgenomen in de beleidsregels:

Voor de graafwerkzaamheden hoeft voor het thema ’Stortkuilen met laboratoriumafval’ vooraf geen (historische) informatie verzameld of geraadpleegd te worden. Ook behoeven geen specifieke plannen gemaakt te worden of aanvullende maatregelen te worden getroffen.

Dit is een maatwerkregel  want  art 4.1239 Bal (Besluit activiteiten leefomgeving) zegt dat er altijd voorafgaand bodemonderzoek nodig is bij saneren.

Er is sprake van nog een maatwerkregel. Er moet bij problemen aanvullend aan die melding aan het bevoegd gezag een melding worden gedaan bij het Rijks Vastgoed Bedrijf (RVB en de huidige eigenaar van het terrein).

Alle contact met de verdachte plek (waar bijv bruisen) moet vervolgens worden vermeden (dus niemand in de ontgravingsput !) en het afval dient direct en afdoende afgedekt te worden met folie en grond zodat contact met de afvalproducten of chemicaliën niet meer mogelijk is. Vervolgens dient hierover onverwijld contact opgenomen te worden met het RVB.

Voor alle duidelijkheid: de beleidsregels van het Hembrugterrein (beleidslijn 'Gezond en veilig) maakt middels de beleidsregels deel uit van het Omgevingsplan.

Algemene Wet bestuursrecht van toepassing

Op het beleidskader zijn gewoon de AwB procedures van toepassing. Dit was normaliter niet geval geweest; bodembeleid is tot op heden de autonomie van de Raad. Dat betekent dat burgers en bedrijven nu ook zienswijze en beroep kunnen indienen ten aanzien van het bodembeleid in een vroeg stadium. In de oude situatie was dat veelal pas bij een vergunning.

Conclusie

Op het Hembrugterrein is wel al voorgesorteerd op de Omgevingswet en het omgevingsplan, maar inhoudelijk is er niet veel verandert ten opzichte van het reguliere bodembeleid. Het gewenste beleid staat middels planregels en beleidsregels in het omgevingsplan. Maatwerkregels zijn toegevoegd en het bodembeleid is onder de AwB gekomen. Dat betekent dus dat er in dit specifieke geval weinig anders gaat dan hoe wij het nu doen. Het moet alleen anders geordend worden en er is sprake van een grotere juridische impact. Goed om te weten toch?