Duurzame gebiedsontwikkeling

Heel veel geld naar waterstof, maar is het wel de toekomst?

maandag 21 maart 2022

Als we de klimaatdoelen willen halen, lijkt waterstof opeens de heilige graal. En door de oorlog in Oekraïne wordt de noodzaak om van het gas af te gaan nóg groter. Het nieuwe kabinet trekt er miljarden voor uit: Nederland moet waterstofland worden. Waarom is iedereen zo overtuigd? En hoe gewaagd is deze gok eigenlijk?

Niet alleen in Nederland en Europa geloven ze in de heilige graal van waterstof. Elders in de wereld zitten ze ook niet stil. Zo heeft Hysata, een Australisch waterstoftechnologiebedrijf, een ultrahoge efficiëntie-elektrolyser ontwikkeld. Een belangrijke doorbraak in de poging van de industrie om de commercialiseringsmijlpaal te bereiken door een kilogram waterstof te produceren voor minder dan $2. De belangstelling voor waterstof groeit wereldwijd alleen maar nu landen wanhopig op zoek zijn naar alternatieven voor fossiele brandstoffen nadat ze hebben toegezegd tegen 2050 of eerder netto nul-emissies te bereiken.

In een podcast van het NRC gaat waterstofdeskundige Hester van Santen in op de inzet en de toekomst van waterstof. Ze verteld dat er bakken geld naar de ontwikkeling van waterstof gaat maar dat je er in het coalitieakkoord nauwelijks iets over kan terugvinden. Ergens in een bijlage van het coalitieakkoord wordt er in een paar zinnen gesproken over hoogwaardige hernieuwbare energiedragers. Waterstof is uiteraard 1 vd hoogwaardige energiedragers maar bijvoorbeeld ook biogas. 15 miljard euro wordt ervoor uitgetrokken. Hester van Santen kon niet zeggen hoeveel daarvan precies naar (groene) waterstof gaat, maar wel dat het veel is. Haar inschatting is minstens 5 à 10 miljard euro. Waterstof is natuurlijk het alternatief voor het gebruik van fossiele brandstoffen, het is CO2 vrij en we hebben het gewoon nodig om onze klimaatdoelen te halen, maar daar is ook wel meer voor nodig dan waterstof alleen. We gebruiken nu ook al waterstof maar dat is geen groene waterstof maar waterstof gemaakt met aardgas en dat is natuurlijk geen alternatief. We moeten gaan naar groene waterstof, gemaakt met een elektrolyser die gebruik maakt van zonne- en windenergie. Hiervoor is een enorme hoeveelheid groene stroom nodig. De vraag is dan ook, kan Nederland wel zoveel groene stroom produceren? Is er wel genoeg ruimte voor zoveel windmolens in Nederland? Is onze infrastructuur wel toereikend voor zoveel zonnepanelen? Ik weet het eerlijk gezegd niet…

Volgens van Santen hebben we in Nederland zeker 6 a 7 mega grote windparken nodig om te kunnen voorzien in de groene waterstof behoefte. We zijn nu nog lang niet zover en het overgaan op groene waterstof blijft nog even vooral bij wensdenken. Er zijn vanuit de overheid forse investeringen nodig hiervoor en gelukkig lijkt de overheid ook bereidt om deze investeringen te doen. Nederland heeft ook nog geen grote elektrolyser. We moeten nu vooral investeren voor de toekomst. In de jaren 30/40 zal groene waterstof pas echt een enorme rol gaan spelen.

Zijn er alternatieven?

De klimaatdoelen gaan we niet alleen halen met de inzet van groene waterstof. Waterstof is slechts onderdeel van een groter geheel aan maatregelen. Zo moeten we veel meer doen met elektriciteit. Misschien moeten we wel gaan naar individueel energie maken en opslaan. Deze ontwikkeling zal nu wellicht nog sneller gaan. Over vier á vijf jaar thuis waterstof tanken, gemaakt van de overcapaciteit van de zonnepanelen. Niks salderen. Niks file op het net. Het is mogelijk…Ook kunnen we simpel nadenken over hoe we ons energieverbruik fors kunnen verminderen.

Waterstofeconomie in Nederland

En nu de makers van de ruimtelijke plannen, wat komt er in de omgevingsvisies, omgevingsplannen en andere instrumenten? Het zou goed zijn voor de gemeentes die het willen, een programma waterstof te maken. Als we het kunnen gaan afdwingen, versnellen we de economie des te meer. En tot slot voor de liefhebbers: met de Omgevingswet zijn we wel koploper in de wereld.