Planeconomie & Vastgoedrecht

GREX optimalisatie bij netcongestie

dinsdag 16 september 2025

Om woningbouw in Nederland mogelijk te houden ondanks de toenemende netcongestie, is het essentieel om netbewust te bouwen. De op 8 september 2025 gepubliceerde handreiking van het Ministerie van VRO biedt concrete richtlijnen en maatregelen. Zo wordt ingegaan op de VEX en GREX. Hieronder een kijkje naar twee onderzoeken.

Energiebelasting, stedenbouwkundig ontwerp, VEX en GREX[1]

Door zowel te kijken naar piekbelasting als naar de absolute energievraag, ontstaat keuzevrijheid in stedenbouwkundige kaders. Het verlagen van piekbelasting betekent dat netcongestiegevoelige gebieden ontlast kunnen worden omdat de piek minder heftig wordt. Door tegelijkertijd de absolute vraag ook te verlagen, maakt dat een groter aantal woningen vanuit hetzelfde aanbod bediend kan worden. Dit betekent dat er keuzevrijheid in programma en uitgangspunten ontstaat waardoor kostbare maatregelen in de schil en installaties gecompenseerd kunnen worden met een betere VEX en GREX. Juist door zowel naar het jaarlijkse verbruik te kijken, als naar de piekbelasting, kunnen dit soort win-winsituaties blootgelegd worden.  Een eenzijdige focus op netcongestie, daarentegen, doet het risico ontstaan dat maatregelen ter verlaging van de piekbelasting de haalbaarheid op andere aspecten in gevaar brengen. Het rapport laat diverse uitgewerkte voorbeelden zien.

Aantal opvallende conclusies

  1. Op jaarbasis heeft oriëntatie van woningen een grote invloed op energieverbruik. Oriëntatie heeft weinig effect op de piekbelasting, omdat die alleen wordt gemeten op de kortste dag met de minste zonuren.
  2. De vormfactor van het gebouw is belangrijk. Compacte gebouwen gebruiken minder energie. Dat werkt ook positief door in reductie van de bouwkosten en CO2-footprint. Voor bouwkosten praten we over 30% verschil tussen een compacte en niet-compacte variant van dezelfde typologie. Bij de CO2-footprint gaat het al snel om 25% verschil tussen traditionele bouw en gangbare houtbouw. 
  3. Over het algemeen leidt een groter gebruiksoppervlak (en BVO) per woning tot een lagere piek (van ruwweg 9%).
  4. Materialisering maakt uit voor piekbelasting. Door de materiaalinertie van beton (het houdt beter warmte vast) geeft beton en metselwerk 5% minder piekbelasting dan een gebouw met overwegend hout.
  5. Op jaarverbruik hebben gevelopeningen veel invloed. Hoeveel hangt af van de oriëntatie maar voor de piekbelasting hebben ze weinig invloed omdat gemeten wordt op één dag, zijnde de kortste dag, met de minste zonuren.
  6. Een hogere isolatiewaarde van het glas en betere kierdichting levert een grote reductie van de piek op, tot wel 77%. maar het leidt ook tot significante verhoging van de bouwkosten.

De “menukaart” met energieconcepten[2]

Het tweede onderzoek gaat over netbelasting van warmtesystemen en meerkosten. Warmtesystemen variëren in effectiviteit om te voldoen aan een bepaalde warmtevraag. De kosten variëren ook. Deze kosten kunnen in de GREX komen. Het onderzoek werkt drie modellen uit:

  1. Grondgebonden eengezinswoningen.
  2. Appartementen met een individuele maatregel.
  3. Appartementen met een collectieve maatregel.

In het eerste geval variëren de meerkosten van de systemen van € 2.500 tot € 12.000 per woning t.o.v. een luchtwarmtepomp. In de genoemde noot is dit verder uitgewerkt. Voor appartementen varieert dat van € 2.000 tot € 6.000.

Literatuur

[1 https://netbewustbouwen.com/wp-content/uploads/2025/09/PLA_PRE_250908_NETBEWUSTE-NIEUWBOUW-HET-STEDENBOUWKUNDIG-PERSPECTIEF_1.0-DEFINITIEF.pdf

 

naar nieuwsoverzicht