Gratis grond? Analyse tweede voorgangsrapportage Modernisering Grondbeleid van VRO

Belemmeringen

Er is aldus de brief een “onderzoek gedaan naar de belemmeringen van woningcorporaties bij het innemen van grondposities. Het rapport ‘Grondposities voor sociale huur’[1] is op 19 juni 2024 naar uw Kamer gestuurd. Uit dit rapport komt naar voren dat scherpe beleidskaders van gemeenten een voorwaarde zijn voor het realiseren van corporatiewoningen op private gronden voor redelijke prijzen. Deze beleidskaders, zoals de eis van 30% sociaal bij realisatie en de definitie sociale huur, zijn ook onderdeel van het Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting”.  Duidelijk is dat private partijen veel hogere grondprijzen rekenen dan de gemeente, terwijl ze in de afgelopen 10 jaar steeds een groter deel van de grond in bezit hebben dan gemeenten. Hiermee belemmeren ze de ontwikkeling van sociale woningbouw.

Commentaar Scobe: Jammer is dat het onderzoek geen inzicht geeft in de hoogte van de bedragen die marktpartijen rekenen en ook niet hoeveel grond er is gekocht ten behoeve van sociale woningbouw. Hiermee is de omvang van het probleem niet helder

Sociale grondprijs

Verder zegt de brief: “Ik ga met Aedes en de VNG verkennen of het opstellen van algemene richtlijnen voor de bepaling van een sociale grondprijs wenselijk en haalbaar is. Hierbij betrekken we de methode om de residuele grondwaarde te berekenen en kijken we ook naar de verwachte effecten van het Wetsvoorstel versterking regie volkshuisvesting en andere grondprijshervormingen. Ook de handreiking voor taxaties in gebiedsontwikkelingen die dit jaar wordt afgerond kan helpen bij de grondwaardebepaling. Daarnaast zoeken wij ook naar mogelijkheden om gronden die niet in eigendom van de gemeente zijn naar een sociale grondprijs te bewegen. Dit kan met name behulpzaam zijn voor gemeenten die zelf weinig grondposities hebben. De resultaten van dit onderzoek worden in 2025 gepubliceerd.”

Commentaar Scobe residuele waarde: het is wel bijzonder dat de minister naar de residuele methode kijkt voor de grondprijs”. We weten dat die -gelet op de bouwkosten- negatief is: gaan de gemeente de grond voor nieuwe sociale huurwoningen voor niets uitgeven?

Commentaar Scobe gronden derden naar sociale grondwaarde: Dit lijkt een ingewikkeldere vraag dan het effect van de residuele waarde. Middels zogenaamde locatie-eisen is te bepalen waar sociale woningbouw kan komen. Daarbij kunnen VON-prijzen (van sociale koop) opgenomen worden. Het ligt in de reden dat dit dan ook kan voor de grondprijs van sociale huur.

Aanhouden grondposities

Voorts meldt de brief nog dat de termijn waarbinnen corporaties grond mogen aanhouden voor nieuwbouw is verlengd op 1 juli 2024 van vijf naar tien jaar. Dit is geregeld bij de recente wijziging van het Besluit Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting (BTIV).

Literatuur

[1] https://aedes.nl/media/document/grondprijs-voor-sociale-huurwoningendefpdf

Tweede voortgangsrapportage: Kamerstuknummer 34682, nr. 208 Nationale Omgevingsvisie; 20 december 2024