Gemeentelijk vastgoedspecialist: werk data-ondersteunend in plaats van data-gedreven

Veel gemeenten veronderstellen dat data-gedreven werken de toekomst heeft: gemeenten willen een data-gedreven gemeente worden, met data-gedreven besluitvorming en data-gedreven sturing. ‘Smart cities en smart buildings’ zijn de toekomst en niemand wil achterblijven.

In deze veronderstelling schuilen vier belangrijke gevaren:

1. Datakwaliteit voldoet vaak nog niet. Voor het maken van weloverwogen besluiten bij het beheren van een vastgoedportefeuille is het essentieel dat de data die besluitvorming beïnvloeden kloppen en actueel zijn. De realiteit is dat daarin bij alle stakeholders nog grote stappen te maken zijn.
2. Teveel data leidt tot desinformatie. Voor individuele gebouwen kan veel informatie worden gemonitord. Het kan echter ook te veel zijn en tot keuzestress leiden wat je wel/niet laat zien. Het is zaak om voordat de verzameling start helder te hebben wat je ermee wilt.
3. Hebben wij wel de correcte data? Met name bij ruimtelijke/ maatschappelijke vraagstukken als effect op de leefbaarheid in de buurt van een buurthuis of trapveld is het niet op voorhand duidelijk welke data je nodig hebt. Ga niet uit van wat je hebt, maar wat je nodig denkt te hebben. Is het er niet kijk dan naar 'next best' of besluit om geen data-gedreven antwoord te geven.
4. Data-gedreven legitimeert eenzijdige besluitvorming. Oplossingen presenteren als ‘data-gedreven besluitvorming’ zorgt voor een legitimering van keuzes waarbij andere stakeholders geen inspraak hebben. ‘De data zegt het nu eenmaal’ haalt de grond onder een discussie vandaan. Omdat niet alle belangen altijd naar voren komen in de data, worden zij ook niet allemaal evenredig afgewogen.

Slechts ondersteunen                                                                              
Het gebruik van (open) data bij beheer van een gemeentelijke vastgoedportefeuille creëert alleen maatschappelijke waarde als deze kennis wordt ingezet ter ondersteuning van de gezamenlijke afweging van belangen. Data kunnen inzicht bieden in de situatie en laten zien wat er mogelijk is, of wat de effecten zijn van bepaalde beleidsbesluiten. Het is daarbij echter essentieel om niet data-gedreven, maar data-ondersteund te werken. Het draait uiteindelijk om het combineren van contextuele en technische kennis van het gemeentelijk vastgoed voor alle stakeholders. Door in te zetten op kwalitatief goede, voor iedereen beschikbare en begrijpbare data, en zo ruimte te bieden voor participatie, benut je de positieve kanten van (open) data.

Daarom wordt vaak gepleit voor data-ondersteund werken, waarbij de maatschappelijke opgave centraal staat en data slechts één van de instrumenten is in de gereedschapskist om tot inzicht en afweging te komen. Voor exploitatie van het gemeentelijk vastgoed zijn participatie, samenwerking tussen stakeholders inclusief bestuur en een gezamenlijk besluitvormingsproces nog steeds de belangrijkste tools. Denk maar aan integrale huisvestingsplannen. Data moet hierbij slechts een ondersteunende rol spelen.

Data als cement van de organisatie                                                          
Data kan een bijzondere rol spelen als het gaat om het werkbaar maken van een organisatie. Speelt voor kleine organisaties dat verschillende disciplines vastgoed 'er bij doen', met één centrale database beschikken ze in ieder geval over dezelfde ondergrond. Voor grote organisaties gaat het er vooral om, om greep te houden op de grote hoeveelheid gebouwen. Hier gaat het echt om de ondersteunende rol van data. Voor besluitvorming gaat het echter om meer.

Opbouw kennis                                                                                   
Tijdens de bijeenkomst naar de rol van de informatiemanager bij gemeentelijk vastgoed die georganiseerd was door Bouwstenen voor Sociaal afgelopen juni zijn verschillende van deze thema’s voorbij gekomen; (geo) informatie management voor gemeentelijk vastgoed moet zich nog gaan ontwikkelen.

Tijdens onze Cursus Gemeentelijk Vastgoedmanagement leer je hier meer over en zie je veel voorbeelden, in het bijzonder tijdens de masterclasses Maatschappelijk rendement en data-analyse, Vastgoedbeleid en formulering strategie en Omgaan met een versplinterde vastgoedorganisatie.

Dit artikel is geschreven naar aanleiding van een verhaal van Jochem van den Berg over datagedrevenheid bij gebiedsontwikkeling.