Enkele oplossingen voor de PFAS-problematiek

Al in 2012 was bekend dat er vergaande problemen waren met de PFAS-houdende grond. Eigenlijk is het ernstig als we nu pas, in 2019, actie ondernemen. Toen is al het expertise centrum PFAS opgericht. Nu lopen de onderzoeken bij het RIVM. Staatssecretaris Van Veldhoven hoopt met de analyse een landelijk beeld te krijgen van het probleem. Daarom zijn er nu strenge normen opgesteld. PFAS is een stof die ondanks het gebrek aan kennis erover wel onder ‘Zeer Zorgwekkende Stoffen’ valt.  Het wordt gezien als schadelijk en kankerverwekkend.

Het is ondertussen wel duidelijk geworden dat PFAS de sector van grondbewerkingsbedrijven hard raakt. Het probleem is opeens ontploft, met veel nare bijwerkingen. Veel projecten liggen stil, zoals gisteren werd gemeld in het Financiële Dagblad. Veel opdrachten voor baggeren of verplaatsen van grond zijn vertraagd, ingetrokken of uitgesteld. Er wordt zelfs gesproken over € 800 tot € 900 miljoen verlies in drie maanden tijd. Ook Den Ouden Groep weet er over mee te praten. Den Ouden is een grote grondleverancier van het verduurzamen van ingenomen grond en deze vervolgens weer te leveren aan de kringloop. We spraken als Scobe kort met Den Ouden Groep: "Wij kunnen nu minder goed leveren, vooral omdat veel afnemers huiverig zijn voor het hergebruiken van grond dat in contact is geweest met water of gewoon bagger. Wel zijn er ook kansen". Den Ouden Groep heeft namelijk net een grondbank overgenomen en slaat grond verontreinigd met PFAS op; bovendien heeft deze grondbank ervaring met deze stoffen in Duitsland, waar de problematiek al veel langer speelt. Den Ouden Groep stelt: "We hebben binnen het Handelingskader altijd een oplossing".

Ron Kievits van IV-infra ziet ook als mogelijkheid de ruimte te benutten onder de Aanvullingswet Bodem, omdat daar het bestuur gebiedsgericht kan bepalen wat de mogelijkheden zijn. Het gaat daarbij om een integrale omgevingswaarde. Dit kan betekenen dat er een hoger niveau dan gewenst aan PFAS wordt toegestaan, maar minder van andere verontreinigingen. Voor grote wateren en baggerwerken zal dit overigens geen oplossing zijn, maar voor sloten en andere kleinere werken wel. Hiermee kunnen veel stedelijke ontwikkelingsprojecten in ieder geval weer doorgaan. 

Het probleem van verontreiniging door PFAS is ontstaan door Chemoursfabriek in Dordrecht waar producten worden ontwikkelt voor koekenpannen van Teflon, de verfindustrie, cosmetica maar ook voor de reiniging van boilers. Deze fabriek stootte veel van deze PFAS (of PFOA) uit, wat neer kwam in de bodem en het water in de omgeving. De uitstoot van PFAO is overigens in 2012 gestaakt en de lozing van de vervanger (GenX) is fors terug geschroefd van 6000 kg naar 148 kg per jaar. De gemeente Dordrecht is één van de gemeenten die gezorgd heeft dat het zogenaamde Handelingskader met normen er is gekomen. Dordrecht heeft overigens ook een gronddepot opgezet, waarin met PFAS verontreinigde grond in ontvangst wordt genomen. De eerste gronden zijn in ontvangst genomen, waaronder het verontreinigde gronddepot dat was opgeslagen op de zelfbouwkavels, grond afkomstig uit de aangelegde Warmtenet en grond uit funderingsherstel. De komende periode zullen meerdere projecten niet-herbruikbare grond naar het depot brengen. Het is dus zeker niet alleen kommer en kwel. Zoals het er nu overigens voor staat is de grond en water (op termijn) wel te reinigen.

Een voorbeeld dat het al opgelost kan worden is de Cruquiuswerf in Amsterdam. In opdracht van HABO GWW heeft HMVT PFAS-houdend grondwater gezuiverd dat vrijkwam bij de sanering van de ‘Cruquiuswerf’ in Amsterdam. De Cruquiuswerf is onderdeel van Cruquiuseiland, een heel mooi schiereiland in het Oostelijk Havengebied. Vroeger ruig en industrieel, nu wordt het een fantastische nieuwe woonplek en op fietsafstand van het centrum van Amsterdam. Hiervoor heeft HABO door chemische toevoegingen aan het water vlokken laten ontstaan welke uit het water zijn te filteren. Ondertussen is het project afgerond en succesvol verlopen. Door toepassing van genoemde zuiveringstechniek kon vooraf een betrouwbare kostenraming voor de waterzuivering worden gemaakt en is er fors bespaard op verbruikskosten voor actieve kool aldus de website van HMVT.

Door Nico Harkes, partner bij NEXT Vastgoed Consultancy B.V. 

Nico Harkes
010 - 217 91 10 (Werk)
06 - 53 75 43 61 (Mobiel)
nico.harkes@nextvastgoed.nl

Meer over PFAS onder de Omgevingswet komt aan de orde in de cursus Bodem, meer informatie zie https://scobe.nl/masterclass/bodem-de-omgevingswet-en-de-aanvullingswet-wat-nieuw