De nieuwe plankostenscan: deze veranderingen ken je nog niet

Ja, er verandert zeker iets. Zo wordt er nu gesproken over kostenverhaalsgebieden. In het verleden was dat het exploitatiegebied. Daarnaast valt het op dat de scan expliciet uitgaat van delen mét een tijdvak en zónder tijdvak. Dat kenden we voorheen niet. In het eerste geval wordt het hele plangebied inclusief het uitgeefbare gedeelte bedoeld. Zonder tijdvak betekent niet-uitgeefbare gronden.

De verhaalbare kosten hebben met een tijdvak betrekking op alle kosten die de gemeente kan maken -ook voor de uitgeefbare gronden- ; bij de tweede geldt dat niet. Voor de plankosten gaat dat helemaal niet op. Daar worden wel kosten gemaakt voor bijvoorbeeld het omgevingsplan van de uitgeefbare gebieden. Veel kosten zijn dan ook hetzelfde. Maar er zijn ook verschillen:

• Er zijn meerplankosten omdat het kostenverhaalplafond vastgesteld moet worden met daarbij een indicatief programma
• Voor een plan met tijdvak kan sprake zijn van een buitenplanse afwijking en projectbesluit; voor een plan zonder tijdvak kan dat niet
• Minder kosten in verband met het stedenbouwkundige plan voor wonen, maar weer meer uur in verband met niet-wonen functies
• Ontbreken van kosten in verband met projectmanagement

Maar er is bijvoorbeeld weer geen verschil in complexiteitsfactoren of wijze van aanbesteden, maken van bestekken of meer dan 40% niet-uitgeefbaar.

Voor een plan zonder tijdvak is wel communicatie nodig en voor een plan zonder tijdvak niet (tabel 5 van bijlage XXXIV). En zo is voor een plan met tijdvak ook een omgevingsjurist nog is en voor die zonder tijdvak niet. Of dit precies zo bedoeld is zal moeten blijken op termijn. Een ander groot verschil is dat er in het geval van een plan met tijdvak veel meer tijd nodig is voor het digitaliseren, namelijk 25%-40%.

Naast kosten die voortvloeien uit het onderscheid tussen kostenverhaalgebieden met en zonder tijdvak, is er ook nog een aanscherping van de onderzoeken. Zo valt grondmechanisch onderzoek valt nu bijvoorbeeld onder de plankosten, terwijl dat in het verleden gewoon onderdeel was van de onderzoeken in de kostensoortenlijst.

Verder zijn de tarieven (uiteraard) verhoogd. Dat geldt ook voor de vergoeding voor kleinere plannen. Bij kleinere plannen moeten nu ook kosten worden vergoed voor slopen, bouw-en woonrijpmaken van werken in de omgeving.

Onder de Omgevingswet worden de plankosten opnieuw berekend bij de eindafrekening. Bij de kosten onder de Wro lijkt het er op dat dit niet het geval is. Artikel 6 van de oude regeling geeft aan dat moet worden uitgegaan van de werkelijk gemaakte kosten. Wel maakte de plankosten al wel deel uit van de eindafrekening van de kosten. Nu is er echter een separate eindafrekening van de plankosten mogelijk.

De plankostenscan geeft geen uitsluitsel over de plankosten in verband met de financiële bijdragen of bovenwijkse voorzieningen. We zullen er maar vanuit gaan dat de praktijk wordt voortgezet dat de plankosten in dergelijke kosten zijn verrekend.

Wil jij ook voorbereid zijn op de veranderingen voor planeconomie onder de Omgevingswet? Volg dat onze cursus Planeconomie onder de Omgevingswet. Zo kun je vast oefenen met alle veranderingen op het gebied van kostenverhaal, onteigening, planschade, wetvoorkeursrecht en de plankostenscan. Dat doen we aan de hand van rekensommen en oefencasussen, zodat je er echt zelf mee aan de slag gaat en het helemaal onder de knie krijgt.