Duurzame gebiedsontwikkeling

CO2-sturing in gebiedsontwikkeling volgens BBN

dinsdag 12 november 2024

Het is een grote uitdaging om de CO₂-uitstoot bij gebiedsontwikkeling een concrete invulling te geven. We moeten daarom meer aandacht besteden aan CO₂-uitstoot die gevolg is van onze beslissingen. Nu is gebiedsontwikkeling een vrij chaotisch proces. Daarin zijn veel keuzes te maken (wonen, werken, recreëren, betaalbaarheid, verduurzaming, mobiliteitsconcepten, ecologie, klimaatadaptieve oplossingen). Grip en sturing op alle aspecten zijn daarom vanaf het begin van dit proces noodzakelijk; zeker als het gaat om CO₂-sturing. BBN heeft een aantal strategieën ontwikkeld.

Strategieën

Er zijn diverse ideeën van  de CO₂-sturing in gebiedsontwikkeling. Hieronder worden enkelen genoemd.

  1. Het opstellen van een model, waarin de uitstoot van CO₂ een belangrijke invalshoek is. Dat gaat het kijken om de uitstoot bij materiaalgebruik, bij het energiegebruik in de gebruiksfase, bij mobiliteitskeuzes. Ook wordt in dit model gekeken naar de compensatie door groen: hoeveel CO₂ kunnen we weer vastleggen? Door deze vragen in rekenmodellen op te nemen en zo meerdere planvarianten met elkaar te vergelijken, wordt duidelijk en meetbaar welke keuzes zorgen voor de minste CO₂-uitstoot. Dat helpt daarmee beter onderbouwde keuzes te maken in plannen.
  2. Gemeenten doen er verstandig aan hun woningbouwopgave ook te beschouwen als een CO₂-opgave. Bouw daarom als gemeente niet te hoog: vanuit de CO₂ die bij de bouw vrijkomt, is middelhoogbouw (5-8 bouwlagen) gunstig. Zeker als je deze gebouwen in hout bouwt. De nieuwe website geeft hierover meer inzicht.
  3. Verder is de CO₂-balans één van de manieren om vroegtijdig duurzaamheidsambities vast te leggen én er in het vervolgproces ook aan vast te kunnen houden. Daarom is het belangrijk om in de vroege planfasen de CO₂-emissies samen met de investeringskosten voor opstal- en gebiedsontwikkeling uit te rekenen. Voordelen hiervan zijn:
  • Ontwerpuitgangspunten, kosten en ambitie worden daardoor direct op elkaar afgestemd
  • De belangrijke structuurdragers zijn daarmee bepaald en vormen de basis voor sturing van het proces in de vervolgfasen.
  • Sturen op CO₂ heeft een maximale impact  als je dit vanaf het begin meeneemt in de planuitwerking.

Voorbeelden

We spraken ook nog even met Maarten Pullen van BBN met de vraag waartoe dit dan leidt. Maarten geeft aan dat bijvoorbeeld groene gevels en bomen op balkons minder goed zijn voor de CO₂-uitstoot dan een gewoon klassiek gebouw. De reden is dat de zwaardere constructie, meer CO₂ vraagt voor de productie dan dat er terugverdiend wordt met de groene gevels en de bomen. Zeker als daarin ook nog eens de investeringen in euro’s worden verdisconteerd.

Een ander voorbeeld is meer biobased trottoirtegels een lagere CO₂-druk geven dan het gebruik van elektrisch materieel.

Rekenen

Tot slot wijst Maarten er op dat de bovenstaande berekeningen ingewikkeld en complex lijken. Echter, van veel gebiedsontwikkelingen zijn er gebiedsexploitaties of zijn die eenvoudig te maken? Met deze hoeveelheden kunnen relatief gezien simpele varianten maken, die op hun CO₂-impact zijn door te rekenen.

Tot slot

Door te beginnen met het inzichtelijk maken van CO₂-uitstoot in gebieden, zetten we belangrijk stappen in het daadwerkelijk reduceren van CO₂-uitstoot.

Literatuur:

CO₂ reductie een plek geven in gebiedsontwikkeling: het kan!

Minder superhoogbouw, minder CO2

Parallel plannen vraagt om grip op CO2-impact